اخبار داخلی /

کاشان؛ مهد فرهنگ و تمدن

کاشان؛ مهد فرهنگ و تمدن
کاشان؛ مهد فرهنگ و تمدن
تاریخ انتشار : 1396/07/17

کاشان در استان اصفهان، تاریخ غنی و فرهنگی کهن دارد و جاذبه‌های تاریخی و طبیعی زیادی را در دل خود جای داده است. کاشان، مرکز شهرستان کاشان و یکی از تاریخی‌ترین شهرهای ایران است،  که در 220 کیلومتری جنوب پایتخت ایران، یعنی شهر تهران واقع  شده است. این شهر بین کوه های کرکس و کویر مرکزی ایران قرار گرفته و آب و هوای گرم و بیابانی دارد. کاشان،‌ یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه های بشر در طول تاریخ،‌ یعنی تپه های سیلک را در خود جای داده است. علاوه بر اون باستان شناسان بر اساس جدید‌ترین یافته های این شهر، قدمت کاشان را به  بیش از 15000 سال،‌ یعنی به دوران پارینه سنگی نسبت می‌دهند. در واقع می توان گفت کاشان جزء معدود شهرهایی است که بافت تاریخی خود را با دقت هر چه تمام تر حفظ کرده است و بنای تاریخی زیبایی را برای گردشگران دارد. شهر کاشان، به دلیل وجود جاذبه‌های گردشگری متنوع، در صنعت گردشگری از اهمیت بالایی برخوردار بوده و سالانه علاقه‌مندان بسیاری، برای بازدید از جاذبه‌ها و دیدنی‌های ارزشمند ایران کهن، به این شهر سفر می‌کنند. سفر به شهر کاشان و قدم زدن در کوچه پس کوچه های قدیمیش، عین ورق زدن تاریخ لذت بخش است . لذت سفر به شهر گلاب  و همراهی با تور کاشان را از دست ندهید. اگر شما هم قصد سفر به این شهر تاریخی و زیبا را دارید، با قدس گشت همراه شوید تادیدنی‌های آن را معرفی کنیم .برای اطلاع از قیمت تور کاشان قدس گشت بر روی لینک زیر کلیک نمایید. 

قیمت تورهای کاشان قدس گشت

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت

تاریخچه شهر کاشان

شهر کاشان از شهرهای بسیار قدیمی و در نقطه مرکزی ایران قرار دارد . قدمت تاریخی این شهر به هفت هزار سال پیش برمی گردد .

کاوش‌های باستان‌شناسی در منطقه کاشان که از حدود 70 سال پیش آغاز شده است، تاریخ این منطقه را به عهد نوسنگی می‌رساند. این شواهد را می‌توان در تپة قبرستان واقع در شمال کاشان و تپة شمالی سیلک پی گرفت.

 از نظر تاریخی، طبق حفارهایی که در سال های 1316 و1317 در تپه های سیلک کاشان صورت گرفته است ، آثار به دست آمده حاکی است که در حدود هفت هزار سال پیش از این ، مردمی در این ناحیه از چادر نشینی به کشاورزی و شهر نشینی رسیده اند . در این مبنا ، این ناحیه از نخستین مراکز تمدن و سکنای بشر ما قبل تاریخ شناخته شده است .

دانشمندان قدیمی ترین خاستگاه تمدن بشری را سیلک در کاشان عنوان میکنند یعنی اولین جایی که شهرنشینی شکل گرفت آنجا که آریایی های اولیه تمدن شهرنشینی را ایجاد کردند. قدمت این تپه ها به 7هزار سال میرسد. تا الان 32 زیگورات در ایران و عراق طبق متون تاریخی شناسایی شدند که  5 تا از این زیگورات ها در ایران و 27 تا هم در عراق شناسایی شدند که کهنترین اونها همین زیگورات سیلک کاشان هست و این آثار تاریخی بیانگر تمدن ما ایرانیان است. 

زمان گیرشمن ، باستان شناس معروف فرانسوی که کاوش های خود را درسال 1311 درمنطقه سیلک کاشان آغاز نمود ،معتقد است «قدیمی ترین محل سکونت بشری که در دشت شناخته شده است ، سیلک نزدیک کاشان است » وی چهار دوره تاریخی برای زندگی و سکونت در دو تپة شمالی و جنوبی نشان داد که از حدود هزاره پنجم پیش از میلاد تا میانة هزاره اول پیش از میلاد ادامه داشته است. در این دوران پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در زندگی ساکنان سیلک روی داد. از پیشرفت در فن کوزه‌گری، پخت ظروف و تزئینات آن با نقوش و خطوط جانوری و پیدایش خط که برای اولین بار در مرکز ایران در میانة هزاره چهارم پیش از میلاد اختراع شد تا ساخت شهری مستحکم با دیوار و استحکامات و ساخت معبد و جنگ با دولت‌های بزرگ غرب به ویژه آشور.

ظاهراً در نهایت هم همین دولت آشور بود که طومار تمدن سیلک را در هم پیچید.

همچنین ژرژ لاسال در مقدمه کتاب گیر شمن تحت عنوان هنر ایران در دوران ماد و هخامنشی ، معتقد است « سیلک مربوط به اواخر هزاره دوم پیش از میلاد یا هزاره اول می باشد و آن زمانی است که اقوام آریایی روی فلات ظاهر می شدند .

منطقه کاشان دارای قدمت چندین هزار ساله به عنوان نقطه مرکزی ایران و از شهرهای تاریخی است که دارای تاریخی درخشان و فرهنگی غنی می باشد . مطالعات تاریخی و باستان شناسی حاکی از این امر است که در چند هزار سال قبل از ظهور اسلام ، اقوام ناحیه فین کاشان را مسکن خویش قرار داده و در اطراف چشمه های آن آبادی هایی پدید آوردند. تحقیقات باستان شناسی نیز نشان داده است که انسان عهد حجر که تازه از کوه پایین آمده و در دشت سکونت کرده بود بر روی مسیر کمانی شکل اطراف کویر نمک اسقرار یافته است و از طرف دیگر شهر باستانی سیلک هم که در حوادث طبیعی و تحولات اجتماعی هفت هزار ساله گذشته ، چندین بار ویران و زیر و رو شده است ، از برکت چشمه سلیمانی فین دوباره معمور و آباد گشته است .

یاقوت حموی در اثر مشهور خود معجم البلدان ، کاشان را از مراکز شیعه امامیه نام برده است .

نخستین ماخذ معتبری که آثار و ابنیه عمومی کاشان را با ذکر شماره و تعداد معین ضبط و ارایه نموده است ، سیاحت نامه شاردن فرانسوی است. از نظر او ، کاشان از قدیمی ترین مراکز صنایع دستی فلات ایران بوده است . همچنین کنت گوبینو در سفرنامه خود « این شهر را از بزرگترین مراکز صنعتی ایران » دانسته است . 

اطلاعات ما درباره منطقه کاشان پس از خاموش‌شدن سیلک روشن نیست. اما آثار و تپه‌های باستانی متعدد و قراین دیگر نشان از رونق و آبادی در نقاط مختلف این منطقه دارند.

آگاهی‌های ما از دوره ساسانی قابل توجه است و شهر کاشان در آن دوران شهری درخور توجه بوده است و چنانکه حضور لشکر کاشیان در جنگ با اعراب و وجود آئین‌های متعدد در این شهر که قطعاً از آن دوران است و گزارش‌های جغرافی‌دانان و مورخان سده آغازین دوره اسلامی تصویری پررونق و اصیل از این منطقه به دست می‌دهد.

در دوره اسلامی نیز اهمیت و رونق کاشان رو به افزایش است. کاشان ابتدا رستاق یا بخش بزرگی از کوره شهرستان اصفهان و سپس جزو کوره قم که در سده دوم از اصفهان جدا شد به حساب می‌آمد.

اما اطلاعات ما از دورة اسلامی بیشتر از سده‌های چهارم و پنجم و ششم هجری است . به ویژه در سده ششم که کاشان از ولایات شیعه‌نشین و معتبر با مدارس، مساجد و آثار باشکوه و خیرین نیکوکار و رجال سیاسی و مشاهیر خوشنام است که شرح آن را می‌توان در کتاب النقض قزوینی رازی و دیوان ابوالرضا راوندی پی گرفت.

در سده هفتم و دوره ایلخانی نیز گرچه خرابی و ویرانی مغولان چشمگیر و غیرقابل جبران بود، اما پس از استقرار دولت ایلخانی و توجهی که بعضی از سلاطین آن از جمله غازان‌خان و سلطان محمد خدابنده به تشیّع داشتند، کاشان نیز رونق و فروغی چشمگیر داشت. آثار باشکوه و همچنین عالمان و فرهیختگان و هنرمندان و ادبا و دانشمندان فراوانی که در این دوره ظهور کرده‌اند نشان اعتبار و آبادی و توسعه این شهر در عصر ایلخانی است.

پایان کار مغولان و هجوم تیموریان نیز در ابتدا این شهر را دچار آشوب کرد اما رفته رفته اوضاع آرام گرفت. ساکنان کاشان در دوره تیموری هنر و ذوق دوران پیشین را به حد اعلایی رساندند و شهر را به شهری پاکیزه و پررونق و آباد و دانش‌پرور تبدیل کردند. صنایع مختلف، هنرها و دانش‌ها رونق یافت و بر مدارس دوره‌های پیشین افزوده شد و شهر خیزشگاه دانشمندانی مانند غیاث‌الدین جمشید گشت.

دوره صفوی نیز بواسطه تشیّع دیرپای کاشیان شهر با اقبال سلاطین صفوی مواجه گشت، ضمن آنکه نزدیکی این شهر با اصفهان پایتخت صفویان مزید بر آن توجه ویژه بود. توجه سلاطین صفوی به کاشان و به تبع آن تکاپوی صنعت و هنر در این شهر در هزاران اثر به‌جامانده از این دوران هویداست.

در دوران پس از صفوی و به ویژه دوره قاجاری و پهلوی با آشنایی کاشیان به تمدن و فرهنگ جدید که از غرب نشأت می‌گرفت شهر به تبعِ پیشرفت‌های کشور با صنایع، هنرها و دانش‌های جدید آشنا شد چنانکه کاشیان در روشن فکری و روزنامه‌نگاری و انتشار آراء و افکار نسبت به دیگران پیش‌قدم بودند و مشاهیر متعددی در زمینه‌های فرهنگی، علمی، ادبی و هنری از این شهر برخاستند که آثار آنها تازگی و طراوت خود را هنوز از دست نداده است.

در دهه‌های اخیر و بعد از انقلاب اسلامی نیز رونق علم و دانش در کاشان چشمگیر بوده است و وجود مراکز علمی، تحقیقاتی و صنعتی از جمله دانشگاه‌های مختلف نشان از رونق و ترقی شهر دارد.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت

جمعیت و دین مردم کاشان

کاشان همیشه به عنوان شهری مذهبی شناخته می‌شود، به طوری که در زمان صفویه کاشان پایتخت مذهبی ایران شناخته شده بود تقریبا مذهب تمام مردم کاشان، شیعه است و به خاطر ایمان راسخ، زهد و تقوای بی‌نظیر شیعیان آن از صدر اسلام تاکنون با نام دارالمومنین در صدر شهرهای شیعه‌ نشین قرار گرفته و به نیکی از آن یاد شده است، البته در گذشته دور  عده‌ای از یهودیان نیز در کاشان ساکن بوده‌اند که از دوره صفوی تعداد آنها زیاد بوده لیکن امروزه تعداد کمی از آنان در این شهر اقامت دارند. یاقوت حموی نیز در معجم البلدان در مورد ایمان مردم کاشان می‌نویسد:

عده‌ای از علویان ساکن کاشان منتظرند که صبح فردا قائم آنان ظهور کند و در هر طلوع، مسلح سوار بر اسب به خارج از شهر می‌روند و متاسف برمی‌گردند.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت

 زبان مردم کاشان

زبان کاشانی‌ها عموما فارسی است. ولی در روستاهای حاشیه شهر، زبان رایجی و تاتی رواج دارد که اصل آن در واژه‌های فارسی دری یا فرس قدیم است. شرابی در تاریخ کاشان می‌نویسد:

مردم بلوک (حومه) را زبانی دیگر است که اهل شهر از فهم معانی آن بی‌خبرند و آن را زبان رایجی گویند که دارای واژه‌های دری فراوانی است.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت

آب و هوای کاشان 

شهرستان کاشان  از محدوده‌ی جنوب و غرب در محاصره سلسله جبال مرکزی ایران قرار گرفته است. روستاهای دامنه این کوهستان عموما دارای آب‌وهوایی لطیف و معتدل هستند ولی از جانب شمال شرق که به زمین‌های شوره‌زار کویر مرکزی ایران اتصال پیدا می‌کند. هوای آن به ‌تدریج خشک و سوزان می‌شود و آب‌وهوا در قسمت جلگه‌ای کاشان گرم و خشک است. دلیل اصلی خشکی هوای کاشان مجاورت آن با دشت کویر است.  از نظر پهنه‌بندی اقلیمی شهر کاشان در پهنه اقلیمی با زمستان‌های نسبتا سرد و تابستان‌های خیلی گرم و خشک قرار گرفته است به طوری که گرمای هوا در این شهر در تابستان از مرز ۴۰ درجه سانتی‌گراد نیز عبور می‌کند. در فصل تابستان در اثر صعود هوا در سطح منطقه پست کاشان و برخورد با دامنه‌ها و سرد و متراکم شدن هوا ایجاد بارندگی می‌کند.

وزش بادهای کویری که از صبح تا شام جریان دارد، موجب حرارت و خشکی هوا است و از شام تا بام که نسیم خشکی از جهت کوهستان جریان پیدا می‌کند، باعث تعدیل هوای منطقه می‌گردد. بادهای موسوم به باد سرخ، باد شهریاری، باد سام، باد شمال و باد قبله از بادهای معروف این منطقه است که اکثرا از کویر به سوی کاشان می‌وزد. 

در قسمت کوهستانی پوشش گسترده‌ی برف، وجود هوای سرد و مرطوب با میزان نم نسبی بالا و اعتدال دما و همچنین شکل‌گیری رودهای دائمی چشمه‌ها، قنات‌ها و سفرهای پر آب به چشم می‌خورد.برخلاف چهره خشک و سوزان دشت کاشان، در بلندی‌های جنوبی و غربی آن بارش قابل‌ ملاحظه‌ای را شاهد هستیم، به نحوی که میزان بارش در برخی مناطق حتی دو برابر متوسط بارش دشت کاشان است. در دشت کاشان بر اثر خشکی و فقدان بارش چهره‌ای کویری و حتی پوشش‌های سفید نمکی به چشم می‌خورد.

 در بررسی وضعیت بارندگی هر منطقه شناخت منشا و عامل بارندگی امری ضروری است در منطقه کاشان بارندگی بر اثر ورود توده‌های باران‌زای خارج از منطقه شکل می‌گیرد. توده‌های موثر بر کاشان شامل توده‌های غربی و مدیترانه‌ای و توده‌های سودانی هستند. وجود ناهمواری‌های بلند منطقه مانعی موثر در مسیر این سیستم‌ها است. از دیگر عامل‌های موثر بر بارندگی در سطح منطقه می‌توان بارندگی جابه‌جایی یا همرفتی را نام برد که براثر صعود هوای گرم همراه با بخار آب و سرد شدن آدیاباتیکی آن تا نقطه شبنم حاصل می‌شود. منشا بارندگی‌های بهاری منطقه کاشان از این نوع است.

در زمینه منابع آب، کاشان شامل رودخانه‌ها، چاه‌های عمیق، نیمه عمیق و چشمه‌سارها است. مهم‌ترین رودخانه‌های این شهر رودخانه‌های هنجن، قهرود، لتحر و چم رود است که همگی فصلی است و بیش از ۱۳۰ رشته قنات در اطراف شهر وجود دارد که بین ۴۰ الی ۵۰ رشته آن‌هم اکنون مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. علاوه بر قنات‌ها بیش از ۸ چشمه‌سار وجود دارد که بین آنها چشمه سلیمانیه فین از آب‌دهی و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت

مواد غذایی شهر کاشان 

در ایران خواسته و ناخواسته تمامی شهرها حتی در ابعاد بسیار کوچکی، در غذاهای خود تغییرات ایجاد نموده اند و به نوعی غذاهای محلی خود را تشکیل داده اند. یکی از این شهر ها، شهر کاشان است که به یاد ماندنی ترین غذاهای ممکنه را برای مسافران و گردشگرانی که در تمام مدت سال به این شهر سفر می کنند را فراهم می سازد.

از غذاهای محلی شهر کاشان که در تور کاشان نباید آن را از دست داد ، می توان به گوشت و لوبیا، آبگوشت لوبیا سفید، شفته(قیمه ریزه)، کوفته چغندر، خورش نخود آله، یتیمچه، اشکنه،چلو دیزی کاشان، جوجویی تاس کباب و گوشت کلم اشاره کرد. 

از شیرینی های شهر کاشان می توان به کلوچه و پشمک، باقلوا کاشان، سوهان میرزا حسینی، حلوا ارده، ارده شیره، نقل بیدمشکی، حاجی بادامی و جوزقند اشاره کرد.

 انواع عرقیات شامل عرق نعناع، عرق گل محمدی (گلاب)، عرق بیدمشک، عرق دارچین و ... از نوشیدنی های کاشان هستن که علاوه بر خواص درمانی برای تهیه شربت و مصارف دیگه هم مورد استفاده قرار میگیرند. 

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت

صنایع دستی کاشان

از صنایع دستی کاشان می توان  به کاشی کاری، سفال‌گری، گره چینی، قالی بافی، شعربافی، زری بافی،مخمل بافی، زیلوبافی، گیوه بافی، نمد مالی، مسگری، مشبک کاری و منبت کاری اشاره کرد.  کلوچه و پشمک ،حلوا ارده ، ارده شیره ، نقل بیدمشکی ،حاجی بادامی و جوزقند و عرقیات هم از سوغات خوراکی این شهر هستند که برای خرید اکثر این سوغات می توانید به بازار کاشان مراجعه کنید. همچنین چند تن از هنرمندان صنایع دستی کاشان از طرف یونسکو مهر اصالت دریافت کرده‌اند.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت

حمل و نقل در کاشان 

با اتومبیل شخصی، قطار و یا اتوبوس می‌توانید وارد شهر کاشان شوید. 

ایستگاه قطار کاشان واقع در انتهای خیابان آیت الله یثربی (راه آهن (آستانسیه)) چهار راه راه آهن در بلوار ملاصدرا می‌باشد.

راه آهن کاشان به علت قرار گیری در اصلی ترین مسیرهای شمال به جنوب و غرب به شرق جزو اصلی ترین ایستگاه‌های قطار به شمار میرود. 

اگر تصمیم دارید با اتومبیل شخصی و یا اتوبوس به کاشان سفر کنید از طریق اتوبان خلیج فارس می‌توان از شمال از طریق شهر قم و از جنوب از طریق شهر اصفهان وارد شهرستان کاشان شوید.

در تمام خیابان‌های شهر سرویس تاکسی وجود دارد.

رفت و آمد با اتوبوس‌های شهری کاشان بهترین راه حل‌ برای فرار از ترافیک‌های شهری است، اتوبوس‌ها به اکثر محله‌ها و شهرک‌ها سرویس دهی دارند همانند: باغ فین - شهرک امیر المومنین - شهرک ناجی آباد فاز ۱ - شهرک ناجی آباد فاز ۲ - راوند - میدان بسیج - میدان ۱۵ خرداد و مسیرهای دیگر. اصلی ترین ایستگاه‌شان، میدان ۱۵ خرداد می‌باشد.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت

جاذبه های گردشگری کاشان 

کاشان یکی از قدیمی ترین  شهرهای ایران می باشد که از دوران صفویه بیشتر مورد توجه پادشاهان بوده است. اغلب ما کاشان را به داشتن خانه‌های تاریخی با معماری دوران‌های مختلف می‌شناسیم. مردم این شهر هم بسیار بافرهنگ و مهمان‌نواز هستند. گردشگرانی که بخواهند به خطه‌ی اصفهان سفر کنند، حتما سری هم به کاشان می‌زنند چون یکی از مهم‌ترین شهرهای این استان است و دیدنی‌های بسیار زیاد و زیبایی دارد که نباید از دست داد.

کمتر کسی در ایران پیدا می‌شود که در مورد کاشان، آثار دیدنی و مشاهیر و مفاخر آن اطلاعاتی نداشته باشد. هر کسی که به معماری ایرانی و بناهای تاریخی علاقه داشته باشد، کاشان همان جایی است که باید به آن سر بزند. در ادامه دیدنی‌های شهر کاشان را به شما معرفی خواهیم کرد تا با سفری برنامه‌ریزی شده ، از همه‌ی آن‌ها بازدید کنید.

باغ فین | نمونه ای کم نظیر از باغ  ایرانی 

باغ فین یکی از زیباترین بناهای تاریخی در شهر کاشان است که با قدم زدن در آن، می‌توانی به شهر خیال سفر کرد و اوج شکوه و مردمانی که در آن می‌زیسته‌اند را دید این باغ از دوران صفویه به یادگار مانده است و وسعتی حدود ۲۳ هزار متر مربع دارد. بنای اصلی این مکان در دوران صفویه ساخته شده و ادوار دیگر، برخی از پادشاهان، بنایی در آن بنا کرده‌اند. محوطه ی چشم‌نواز و مطبوع این باغ از گذشته های دور مورد توجه پادشاهان قرار داشته و در دوران دیگر حکمرانان تاریخ از جمله «آل بویه» و «ایلخانان» گسترش یافته و در برخی دوران نیز بازسازی شده است.

باغ زیبای فین را می‌توان به عنوان نمونه‌ی کاملی از باغ‌های ایرانی نام برد که از ترکیب عناصری چون آب، درخت و عناصر ثابت معماری ساخته شده است.

در باغ فین بناهایی شامل کوشک صفوی، برج و بارو، حمام‌ها، عمارت هشتی ورودی و سردر، خلوت کریم‌خانی، شترگلوی قاجاری، حوض جوش، اتاق شاه‌نشین، خلوت نظام‌الدوله، تقسیم‌گاه آب، موزه‌ی ملی کاشان و کتابخانه وجود دارد. این باغ در سال ۱۳۱۴ با شماره‌ی ۲۳۸، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال ۱۳۹۰، به همراه ۸ باغ تاریخی دیگر، به شماره‌ی ۱۳۷۲ با عنوان باغ ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفت. 

این مکان از لحاظ تاریخی نیز بسیار مهم و ارزشمند بوده است، به گونه‌ای که در «تاریخ قم» از کهن‌ترین منابع تاریخی در این باره چنین نوشته شده است: 

«بناها و كاريزهای فين به امر جمشيد احداث شده است»

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت

حمام فین | شاهد تاریخی یک قتل 

در قسمت جنوبی باغ فین دو حمام مهم و تاریخی ایران، در شهر کاشان و در بخش جنوبی باغ فین وجود دارد که به آن‌ها حمام بزرگ و کوچک می‌گویند. حمام کوچک قدمت بیشتری نسبت به حمام بزرگ دارد و در زمان صفویان ساخته شده است. این حمام همان جایی است که در ۲۰ دی‌ماه ۱۲۳۰ شمسی، امیرکبیر را در آن به قتل رساندند. در این حمام ۷ کاشی قدیمی در بخش خزینه وجود دارد که قدمت آن‌ها به حدود ۵۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. همزمان با ساخت باغ فین، این حمام را هم برای استفاده‌ی خدمتکاران ساخته بودند. 

حمام بزرگ یا حمام سلطنتی به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شد که فرماندهان و بزرگان دربار از آن استفاده می‌کردند. معماری این حمام اهمیت ویژه‌ای دارد که وجود ستون‌های مرمر و سقف نقاشی‌شده‌اش، بر زیبایی و اهمیت آن افزوده است. حمام فین در ۱۵ آذر سال ۱۳۱۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. همچنین یونسکو در سال ۲۰۱۱ میلادی، حمام فین را به عنوان قسمتی از مجموعه‌ی باغ فین در فهرست میراث جهانی ثبت کرد.

قتل امیرکبیر، یکی از تلخ‌ترین و مهم‌ترین اتفاقات تاریخی و سیاسی ایران کهن، در آن رخ داده است.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، حمام فین

خانه بروجردی ها  | نمونه ای زیبا از بادگیر و نورگیر 

در شهر کاشان، می‌توان عمارات و خانه‌های قدیمی با معماری زیبا و شگفت‌انگیز بسیاری را مشاهده کرد که بواسطه‌ی معماری جالب و منحصر‌به‌فرد، از شهرتی مثال‌زدنی برخوردار بوده و امروزه به یکی از دوست‌داشتنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر زیبا و تاریخی، تبدیل شده است. خانه‌ی بروجردی‌ها از جمله این بناهای ارزشمند تاریخی به شمار می رود. خانه بروجردی‌ها در محله‌ی سلطان میراحمد کاشان قرار دارد و در قرن ۱۳ هجری، مصادف با حکومت قجرها ساخته شده است. مساحت این خانه در زمینی به مساحت ۱۷۰۰ بنا شده و زیربنای آن حدود ۳۰۰۰ متر مربع است. از ویژگی‌های این خانه‌ی کهن، بادگیرهای هلالی شکل و قرینه‌ ای است که بر بام تالار و کلاه‌فرنگی قرار گرفته است. عموی کمال‌المک، صنیع‌الملک، یکی از نقاشان بزرگ عصر خود بود که بر نقاشی‌ها و گچ‌بری‌های زیبای این خانه نظارت داشته است. حاج سید مهدی نطنزی صاحب این ملک، از بازرگانان نطنزی مقیم کاشان بود. این تاجر سفرهای زیادی به بروجرد داشت به همین دلیل به بروجردی شهرت یافته بود. 

گفته می‌شود سید مهدی عاشق دختر یکی از تاجران فرش کاشان (سید جعفر طباطبائی که خانه‌ی او امروزه به خانه‌ی طباطبایی شهرت دارد و به یکی از جاذبه‌های گردشگری کاشان تبدیل شده است) می‌شود و این تاجر شرط می‌کند که اگر سید مهدی خانه‌ای مثل خانه‌ی او بسازد، اجازه می‌دهد دخترش با سید مهدی ازدواج کند. این چنین می‌شود که سید مهدی همت به ساخت چنین خانه‌ای می‌کند. خانه‌ی بروجردی‌ها با شماره‌ی ۱۰۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، خانه بروجردی

خانه طباطبایی ها |عروس خانه های ایران 

خانه‌ی طباطبایی‌ها در قرن ۱۳ هجری بنا شده است و در محله‌ی سلطان امیراحمد قرار دارد. این خانه اصالت و معماری باشکوهی دارد و مناسب با اقلیم خاص این منطقه ساخته شده است. خانه‌ی طباطبایی‌ها ۳ بخش اندرونی، بیرونی و بخش مخصوص خدمه دارد که در زیربنای ۴۷۰۰ متر مربعی قرار گرفته است. پس از خرید این خانه توسط هیئت امنای مرمت و احیای ابنیه‌ی تاریخی کاشان، در سال‌های ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۶ با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی، خانه مرمت و بازسازی شد و به شماره‌ی ۱۵۰۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، خانه طباطبائی

تپه سیلک | از اولین مراکز تشکیل تمدن انسانی

تپه‌های سیلک کاشان جایی است که گفته می‌شود قدیمی‌ترین تمدن بشری از آنجا سرچشمه گرفته است. سابقه حضور بشر در این منطقه به 5 تا 7 هزار سال می رسد. این تپه‌ها در جنوب غربی کاشان قرار دارد که شامل ۲ تپه شمالی و جنوبی (گورستان الف و ب) است که در فاصله‌ی ۶۰۰ متری از هم قرار گرفته است. قدمت گورستان الف به ۳۵۰۰ سال می‌رسد و گورستان ب نی ز قدمتی ۳۰۰۰ ساله دارد که زیر باغ‌ها و مزارع کشاورزی قرار گرفته است. تپه سیلک در واقع عبادتگاه (زیگورات) مردمان باستانی بود که از گل رس و سفال ساخته شده است که تا مدت‌ها از وجود آن‌ها، اطلاعاتی در دسترس نبود. هشتاد سال پیش با جاری شدن سیل در زمین‌های کشاورزی کاشان، این تپه‌ها نمایان و کشف شد و در ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شماره‌ی ۳۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. 

تپه‌های سیلک ، بخشی از خاک ایران است که بر اساس نظریه‌ی باستان‌شناسان و اسناد تاریخی، قدیمی‌ترین تمدن انسان‌ها را به نظاره‌ نشسته است. قطعا بازدید از مکانی که کهن‌ترین تمدن بشری از آن سرچشمه گرفته است جالب و هیجان‌انگیز خواهد بود بازدید از آن را از دست ندهید.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، تپه های سیلک

 حمام سلطان امیر احمد| از زیباترین حمام های ایران

حمام سلطان امیر احمد از دوران قاجار به یادگار مانده است. این بنا در خیابان علوی کاشان، کوچه‌ی سلطان امیر احمد قرار دارد و در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۵۵ با شماره‌ی ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. 

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، حمام سلطان امیر احمد

خانه عباسیان | شاهکار معماری ایران 

خانه‌ی عباسیان در کوی سلطان امیر احمد، واقع در خیابان علوی کاشان قرار دارد. گفته می‌شود ساخت این بنا ۲۰ سال به طول انجامیده و امروزه به عنوان یکی از برجسته‌ترین آثار معماری کاشان و ایران شناخته می‌شود. این خانه نامزد دریافت جایزه‌ی بهترین بنای مسکونی ایران شده است. خانه‌ی عباسیان در زمینی به مساحت ۵ هزار متر مربع قرار دارد و زیر بنای آن حدود ۷ هزار متر مربع است. این مجموعه در ۵ طبقه با ۵ حیاط و گودال باغچه ساخته شده اما بعد از فوت مالک اولیه‌ی آن، به ۵ باب خانه‌ی مستقل از هم درآمده بود. در سال‌های اخیر ۴ باب از این خانه‌ها خریداری و بازسازی شد. 

خانه‌ی عباسیان به ۳ قسمت تقسیم می‌شد: بخش اندرونی، بخش بیرونی و بخش خدمه. در بخش اندرونی صاحب خانه و خانواده‌ی او زندگی می‌کردند و مطابق با حجاب در معماری اسلامی ساخته شده و از بخش بیرونی کاملا جدا است. بخش بیرونی هم به عنوان مهمانپذیر و محل پذیرایی از مهمانان تجاری استفاده می‌شد. 

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، خانه عباسیان

مسجد و مدرسه آقا بزرگ | باشکوهترین بناهای اسلامی

مسجد و مدرسه‌ی آقا بزرگ کاشان، یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین مساجد ساخته شده در دوران قاجار است. مسجد آقا بزرگ کاشان، در زمان حکومت محمد شاه قاجار (قرن ۱۳ هجری قمری) به همت فرد نیکوکاری به نام حاج محمد تقی خان خانبان و پسرش ساخته شد. تکمیل بنای مسجد در زمان سلطنت ناصرالدین شاه صورت گرفت و به نظر می‌رسد که روی آثار باقی‌مانده از زلزله‌ی سال ۱۱۹۲ هجری قمری کاشان یا دوره‌های قبل‌تر از آن ساخته شده باشد.

تلفیق این مسجد با مدرسه‌ای که بعدا ساخته شد، یکی از زیباترین و بهترین نمونه‌های ایجاد هماهنگی و اتصال دو بنا در کنار هم است. عمارتی که گنبد آن، از معماری زیبا و چشم‌نوازی برخوردار بوده و از نظر نوع ساخت، از کم‌نظیرهای زمان خود محسوب می‌شود. گنبدخانه‌ی این مسجد معماری زیبایی دارد که از خصوصیات بارز آن به شمار می‌رود چون این گنبدخانه روی ۸ پایه‌ی عظیم ساخته شده و  در آن دوران ایجاد گنبد روزی پایه‌های آزاد به ندرت دیده می‌شود. مسجد و مدرسه‌ی آقا بزرگ در ۱۱ آذر ۱۳۳۰ با شماره‌ی ۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، مسجد و مدرسه آقا بزرگ

خانه عامری ها | بلندترین بادگیر

خانه‌ی عامری‌ها در دوران زندیه ساخته شده و در دوران قاجار به دست سهام‌السطنه عامری، بازسازی و توسعه یافته است. امروزه این خانه را به هتل ۵ ستاره تبدیل کرده‌اند که می‌تواند اقامتگاه رویایی در سفر به کاشان باشد و با اقامت در این هتل می‌توانید لذت زندگی کردن در خانه‌های اعیانیی قدیمی را تجربه کنید.

خانه‌ی عامری‌ها یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی کاشان است و با ۷ هزار متر مربع مساحت، بزرگ‌ترین خانه‌ی تاریخی کاشان محسوب می‌شود. این مجموعه از چند خانه‌ی مجزا و مرتبط با یکدیگر تشکیل شده است که شامل ۳ خانه، ۵ حیاط قدیمی (که قدیمی‌ترین آن‌ها حیاط اندرونی و بیرونی است) و حدود ۸۵ اتاق است. 

بلندترین بادگیر کاشان در خانه‌ی عامری‌ها قرار دارد. بعد از فوت سهام‌السلطنه، حیاط‌های بیرونی به پسر وی (ابراهیم خلیل خان عامری) سپرده شد و بقیه‌ی ساختمان به افراد دیگری از این خاندان واگذار شد. پس از گذشت زمان، تعدادی از حیاط‌ها تفکیک و به افراد دیگری فروخته شد. 

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، خانه عامری

موزه ملی کاشان | قدیمی ترین موزه کشور 

در سال ۱۳۴۶ در ضلع غربی باغ فین کاشان، ساختمان موزه‌ی ملی کاشان روی خرابه‌های به جا مانده از خلوت نظام‌الدوله (داماد فتحعلی شاه) ساخته شد. در این موزه بیش از ۴۰۰ قطعه اثر از هزاره‌ی هفتم قبل از میلاد تا دوران معاصر به نمایش گذاشته شده است. 

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، موزه ملی کاشان

بقعه خواجه تاج الدین

بقعه‌ی خواجه تاج‌الدین از قرن ۹ هجری قمری به یادگار مانده است و در خیابان فاضل نراقی، کوچه‌ی مسجد آقا بزرگ قرار دارد. این بنا در ۱۱ بهمن سال ۱۳۳۴ با شماره‌ی ۴۰۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.  بقعه خواجه تاج الدین در کاشان، خیابان فاضل نراقی، کوچه مسجد آقا بزرگ واقع شده است.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، بقعه خواجه تاج الدین

آرامگاه سهراب سپهری

سهراب سپهری، شاعر نام‌آشنای کاشانی است که در صحن امامزاده سلطان علی‌ابن محمدباقر در روستای مشهد اردهال (واقع در ۴۲ کیلومتری غرب کاشان) به خاک سپرده شده است. علاقه‌مندان به این شاعر بزرگ، برای بازدید از مقبره‌ی او و قرائت فاتحه‌ای به این مکان می‌آیند. 

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، آرامگاه سهراب سپهری

بازار تاریخی کاشان | از زیباترین بازار های سنتی ایران

از دیگر میراث ارزشمند تاریخی در شهر کاشان، بازار سنتی این شهر است. قدمت بازار قدیمی کاشان به دوران صفویه بر می گردد و در راسته‌ی بازار بزرگ شهر قرار دارد. این بازار یکی از قدیمی‌ترین بناهای کاشان است و در دوره‌های مختلف تاریخ، همواره مورد توجه بسیاری از گردشگران بوده است. در دوران فتحعلی شاه تعدادی کاروانسرا، تیمچه و بازار در امتداد بازار بزرگ ساخته شد. این اثر ارزشمند ایران کهن که دارای پیشینه‌ای متعلق به دوران حکومت صفویان است، در کنار معماری کم‌نظیر و قرارگیری در مجاورت راه‌های بازرگانی باستانی، به یکی از زیباترین و پررونق‌ترین بازارهای سنتی ایران تبدیل شده است.

این بازار علاوه بر زیبایی‌های معماری، در دوران خود نیز از بهترین و معروف‌ترین بازارها به شمار می رفته است. به گونه‌ای که بسیاری از مورخان، ایران‌شناسان و نویسندگان بزرگ ایران و جهان در مورد آن سخن‌ها گفته‌اند. در کتاب «زینت‌المجالس» چنین نوشته شده است:  مثل راسته‌ی بازار کاشان در تمام جهان نیست و طول آن بازار تقریبا دو هزار قدیم می‌باشد.

«تاورنیه» نیز در مورد بازار سنتی کاشان چنین نوشته است: 

بازار کاشان خیلی زیباست و به اتاق‌های خوب پوشیده شده، کاروانسراها هم بزرگ و راحت. خصوصا یکی از آن‌ها خیلی عالی است که نزدیک باغشاه دولتخانه واقع شده است.

در این بازار اصناف مختلف مانند مسگرها، رنگرزها، زرگرها، کفاش‌ها و ریسمان فروش‌ها هر کدام در قسمتی از بازار مشغول به کار هستند. بازار تاریخی کاشان در ۸ شهریور سال ۱۳۵۵ با شماره‌ی ۱۲۸۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. 

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، بازار تاریخی کاشان

مسجد جامع کاشان| مسجدی با قدمت دیرینه 

کهن‌ترین بنای تاریخی در کاشان، مسجد جامع این شهر است. مسجد جامع کاشان یا همان مسجد جمعه‌ی کاشان، یکی از بناهای تاریخی این شهر است که قدمت آن به دوران سلجوقیان باز می‌گردد.

گفته می‌شود بنای این مسجد قبل از اسلام، یک آتشکده بوده اما بعد از ایمان آوردن مردم به دین اسلام آن را تبدیل به مسجد کرده‌اند. مسجد جامع کاشان در خیابان بابا افصل، محله‌ی میدان کهنه در کوچه‌ی شهیدان دقیقی قرار گرفته است.

این مسجد قدیمی‌ترین بنای تاریخی کاشان است این اثر ارزشمند توسط «صفیه خاتون»، دختر مالک اشتر، ساخته شده است. این بنای تاریخی و ارزشمند مذهبی ، در دوران مختلفی همچون «کریم خان زند» و «عبدالرزاق خان» که حاکم کاشان بودند، مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. در کتیبه‌هایی که مربوط به این مرمت‌ها هستند، نام «عبدالکریم» و «ابن محمد حسین محمد کاظم اصفهانی» به عنوان خطاطان این دیواره‌های این مسجد آمده است که از زیبایی های قابل توجه این مسجد به شمار می رود. گچ‌بری‌های محراب شبستان را نیز استاد «باقر اصفهانی» ساخته است. 

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، مسجد جامع کاشان

قمصر کاشان | شهر گل و گلاب 

از زیباترین و جالب‌ترین نقاط ایران‌زمین، قمصر کاشان است که همه‌ آن را بواسطه‌ی گلاب خوش‌عطر و مشهورش می‌شناسند. سرزمینی مملو از گل‌های محمدی که در اواسط فصل بهار، به بهشتی بی‌نظیر در کره‌ی خاکی تبدیل شده و میزبان جمع بسیاری از گردشگران و توریست‌های سراسر جهان است. مشاهده‌ی چشم‌انداز بی‌نظیر مزارع گل‌محمدی، استشمام عطر مدهوش‌کننده‌ی آن، تنفس هوای مطلوب بهاری و تماشای آیین گلاب‌گیری در قمصر کاشان را می‌توان در زمره‌‌ی دوست‌داشتنی‌ترین و هیجان‌انگیزترین کارهایی قرار داد که هر گردشگر در بدو ورود به این سرزمین رویایی، با آن مواجه خواهد شد.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، قمصر کاشان

آبشار نیاسر | از زیباترین آبشار ایران 

آبشار نیاسر در شهر تاریخی نیاسر قرار دارد و یکی از جاذبه های طبیعی بکر کاشان است. در سفر به کاشان، حتما اول سری به این طبیعت بکر بزنید و سپس از روستای تاریخی نیاسر بازدید کنید. در این روستا می توانید انواع عرقیات، به خصوص گلاب خوشبو تهیه کنید. 

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، آبشار نیاسر

آتشکده نیاسر کاشان

آتشکده‌ای چهارطاقی و به جای‌مانده از دوران حکومت ساسانیان در ارتفاعات نیاسر کاشان قرار دارد که در گذشته‌های دور، به عنوان مکانی برای برگزاری آیین و رسوم خاص پیروان دین زرتشت، مورد استفاده قرار می‌گرفت. این اثر تاریخی که به نام‌های «چهار قاپو» و «چهار دروازه» نیز شهرت دارد، توسط باستان‌شناسان در گروه قدیمی‌ترین و عظیم‌ترین نمونه‌های بنای چهارطاقی ایرانی قرار گرفته است که اتفاقا در بین دیگر آثار مشابه، سالم‌تر بوده و خسارات و خرابی‌های کم‌تری را به خود دیده است.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، آتشکده نیاسر کاشان

غار نیاسر (غار تالار رئیس)

یکی از دیدنی‌های شگفت‌انگیز شهر کاشان، غاری است بسیار زیبا و دیدنی که در نزدیکی روستای نیاسر قرار دارد و به همین نام شهرت یافته است. این پدیده‌ی زیبای گردشگری، یکی از عجایب و جاذبه‌های محبوب، در این منطقه است که به نظر می‌رسد از قدمتی نزدیک به ۲۰۰۰ سال برخوردار بوده و به دست بشر، احداث شده است.

از عجایب و ویژگی‌های غار نیاسر کاشان، ساخته شدن آن توسط بشر است که تماما با دست کنده شده و احتمالا جهت برگزاری مراسم مذهبی ایجاد شده است 

در مورد علت ایجاد غار نیاسر که از آن به غار سوراخ رئیس نیز یاد می‌شود، روایات متعددی بیان شده است که می‌توان به محتمل‌تر بودن آن، یعنی ایجاد این غار زیبا و عجیب به دلیل برگزاری مراسم آیینی و مذهبی، اشاره کرد. امروزه این مکان که به صورت تونل‌های سنگی پیچ‌درپیچ و تودرتو ساخته شده است، به یکی از نقاط دیدنی و جاذبه‌های گردشگری شهر کاشان تبدیل شده است.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، غار نیاسر

شهر زیرزمینی نوش آباد (مجموعه اویی)

در نزدیکی شهر کاشان و در شهر نوش‌آباد، شهری زیرزمینی با عمقی از چهار متر تا هجده متر وجود دارد که تماما توسط بشر احداث شده است. این شهر زیرزمینی در سه طبقه و متشکل از فضاهای مختلفی از جمله اطاق، کانال‌های متعدد، راهرو، چاه‌ها و بخش‌های دیگری است که هر کدام از این طبقه‌ها توسط چاه‌های عمودی شکل به یکدیگر متصل است.

شهر زیرزمینی اویی، در دوران مختلف، با کاربری دفاعی و نظامی ساخته شده است.

این مجموعه‌ی تاریخی که از آن به نام مجموعه‌ی اویی نیز یاد می‌شود، از چندین هزار متر وسعت برخوردار است و با توجه به کاوش‌های باستان‌شناسان، دارای قدمتی متعلق به پیش از اسلام است. معماران و باستان‌شناسان معتقدند که اویی تونلی است ساخته‌ی دست بشر، که در ادوار مختلف تاریخی، کاربردی نظامی و دفاعی داشته است.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، شهر زمینی نوش آباد

 روستای ابیانه| روستایی تاریخی به قدمت فرهنگ ایران زمین

قطعا، روستای ابیانه‌ی کاشان، یکی از زیباترین و منحصربه‌فردترین روستاهای تاریخ ایران است که در بین گردشگران و توریست‌های سراسر جهان، از محبوبیت قابل توجهی برخوردار است. این روستای زیبا که می‌توان آن را یکی از مرتفع‌ترین مناطق مسکونی در کشور معرفی کرد، با برخورداری از آب‌و‌هوایی معتدل، معماری زیبا و قابل توجه منازل، زیبایی طبیعی و جاذبه‌های گردشگری تاریخی امروزه به یکی از پربازدیدترین نواحی کشور تبدیل شده است و میزبان جمع بسیاری از مسافران داخلی و خارجی است. منازل روستا کاملا روی دامنه‌ی پرشیب شمال رودخانه‌ احداث شده که دارای پنجره‌های چوبی ارسی و نمای خارجی پوشیده شده با خاک سرخ رنگ است. بازدید از این مکان زیبا، روح و جسم آدمی را بواسطه‌ی طبیعت جالب و مناظر دیدنی شگفت‌انگیز، جلا می‌بخشد.

کاشان، تورکاشان، تورکاشان قدس گشت ، روستای ابیانه

کاشان، شهر زیبایی‌ها، مهد شعر و ادب، میزبان خانه‌های تاریخی و سرزمینی آمیخته با عطر گل‌های محمدی، مملو از جاذبه‌های گردشگری و دیدنی‌های جالب و هیجان‌انگیز بسیاری است که معرفی تمامی‌ آن‌ها در یک مقاله امکان‌پذیر نخواهد بود.  

امیدواریم که از خواندن این مطلب لذت برده باشید . پیشنهاد میکنیم مطالب پربازدید ما را در بخش مجله گردشگری دنبال کنید.