استان فارس از استان‌های جنوبی کشور است که به دلیل وجود جاذبه‌های متعدد تاریخی، طبیعی و مذهبی همواره یکی از پرطرفدارترین مقاصد گردشگری برای مسافران داخلی و خارجی بوده است. این استان پهناور در بخش جنوبی کشورمان قرار گرفته است و قدمتی بسیار طولانی دارد. فارس از دیرباز مورد توجه حاکمان سرزمین پهناور ایران بوده است. شیراز یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان فارس است.

شیراز که به شهر عشاق معروفه، سرزمینی از دیدنی ها و دوست داشتنی ها است و خیلی ها اعتقاد دارند که نگین شهرهای توریستی ایران است. 

شیراز، شهری از جنس شعر و ادب به قدمت تاریخ که با تماشایش سراسر وجودمان سرشار از آرامش می شود. شهری  که شکوه تخت جمشید را در خود جای داده و جایگاه ابدی شاعرانی همچون حافظ و سعدی است.

این شهر یکی از شهرهای بزرگ کشور و مرکز استان فارس هست  که در منطقه کوهستانی زاگرس قرار گرفته و آب و هوای معتدلی دارد. از لحاظ جغرافیایی، از غرب به کوه دراک و از شمال به کوه‌های بمو، سبزپوشان، چهل‌مقام و باباکوهی (از رشته کوه‌های زاگرس) محدود شده‌ است. شیراز از زیباترین شهر‌های ایران هست که القاب زیادی ازجمله، شهر عشاق را به آن نسبت می دهند، به دلیل اینکه  زادگاه شاعران بزرگی مثل سعدی و حافظ می باشد. این شهر همچنین جاذبه های تاریخی و طبیعی بسیار زیبایی دارد. مردم شیراز بسیار خونگرم و مهربان هستند و سفر به شهر شعرا، می تواند از خاطره‌انگیز ترین سفر‌های شما باشد.

با  قدس گشت همراه شوید تا به معرفی این شهر زیبا بپردازیم و دیدنی‌های آن را به شما معرفی کنیم. برای اطلاع از قیمت تورهای شیراز قدس گشت بر روی لینک زیر کلیک نمایید. 

قیمت تورهای شیراز قدس گشت

تاریخچه شهر شیراز

شیراز شهری در استان فارس، که در دامان خود شعرا و ادیبان بزرگی را پرورش داده است.

شیراز شهری است که در قرن اول هجری بنیان نهاده شده‌است. چنین پیداست که بنیان گذاران این شهر نام شیراز را از نام قلعه‌ای که از پیش از اسلام در نزدیکی محل فعلی شهر با نام شیراز وجود داشته، به عاریت گرفته‌اند.

بنای اصلی شهر شیراز را بنا بر نوشته های تاریخ نگاران اسلامی،  عبدالملک مروان در قرن اول هجری قمری بنیان نهاد.

"حمدالله مستوفی"(مورخ، شاعر و نویسنده قرن هشتم) ، بنیانگذار شیراز را "محمد برادر حجاج ابن یوسف یا  قاسم ابن ابی عقیل "برادر زاده حجاج در سال 74 هجری می داند. 

 در الواحِ ایلامی یافت شده ی تخت جمشید  قلعه ای به نام" تیزاریس یا شیرازیس" آورده شده است. " لیمبرت" ( دیپلمات آمریکایی و استاد دانشگاه شیراز در سال 1986) با توجه به  این الواح  و مهرهایِ مربوط به اواخر ساسانی و اوایل اسلام، معتقد است که در قصر ابونصر  شیراز در نزدیکی روستای سعدی، قلعه ای به نام شیراز وجود داشته و بعدها شهر شیراز را درکنار این قلعه بنا نهادند.

 می گویند شیراز در ابتدا شهری دایره شکل اما نامنظم و محصور با شش دروازه بوده که داخل آن یازده محله داشته است.

شیراز پس از ورود اسلام 

 پس از ورود اسلام و حمله ی اعراب به ایران،  شهر استخر (شهری باستانی در استان فارس) سقوط کرده و  شیراز اهمیت یافت.

در  دوره آل بویه و در قرن چهارم هجری قمری، شیراز در زمان علی (عمادالدوله) و حسن (رکن الدوله) و عضد الدوله دیلمی به پایتختی حکومت برگزیده شد. عضدالدوله در این شهر اقداماتی بسیاری انجام داد از جمله ساخت کاخی با کتابخانه ای بسیار غنی، بیمارستان عضدی، نخستین بنای بقعه علی بن حمزه (ع)، بنای گهواره دید، شهرکی به نام "گرفناخسرو"بازاری طولانی و...

 در دوره حکومت  آل بویه ، به زرتشیان بسیار بها داده شد و  در هنگام فرارسیدن جشن مهرگان و نوروز به راحتی بازار شهر را چراغانی می کردند و هیچ کس حق تعرض به اقلیت های دینی را نداشت؛ تا آنجا که عضدالدوله زمانی که با خبر شد مسلمانان شیراز علیه زرتشتیان اغتشاش کرده اند، برای تبیه مسلمانان لشکری را به شیراز فرستاد.

اتابکان نیز این شهر را بسیار آباد کردند و بناهای زیادی از جمله بازار، آب انبار، مدرسه، بیمارستان و کاروانسرا، قنات زنگی، مسجد نو، بنای نخستین بقعه بر مزار حضرت شاهچراغ (ع) و بنای آجری آبش خاتون را در شیراز ساختند. اتابکان حتی با تدبیر خود و پرداخت مالیات به مغولان توانستند از حمله چنگیز خان به این شهر جلوگیری کنند و شیراز در این حمله در امان ماند. پس از آن نیز با تسلیم شدن "شاه شجاع فرماندار فارس"، شیراز از حمله و آشوب تیمور حفظ شد.

قرن هفتم هجری، قرن درخشیدن شیراز با دانشمندان و هنرمندان و ... آن بود. در این قرن به خاطر تشویق حاکمان عصر، شیراز تبدیل به مرکزی پیشرو در علم و هنر و فرهنگ شد و به دارالعلم شهرت یافت. از بزرگان این دوره می توان به سعدی، حافظ، روزبهان و ملاصدرا اشاره کرد.

شیراز در عصر صفویه

در زمان حکومت شاه عباس صفوی، زمامداری شیراز به امام قلی خان سپرده شد. او نیز بناهای باشکوهی در جهت آبادی این شهر ساخت از جمله مدرسه خان، قصری در محل " میدان " و حصاری به دور شهر. در این دوره حیدری ها که پیرو شیخ حیدر صفوی بودند در شرق شیراز و نعمتی ها از پیروان شاه نعمت الله ولی در غرب شیراز ساکن بودند.

شیراز در عصر زند و قاجار

 عمر آبادانی این دوره طولی نکشید و با حمله افغان ها و به خصوص در زمان شورش حکمرانان محلی در دوره افشاریه علیه نادرشاه افشار شیراز از رونق باز ماند. نادر برای مقابله با این حمله سپاهی را به شیراز فرستاد و بعد از چند ماه، این شهر سقوط کرد و بسیاری از بناهای ارزشمند و باشکوهش تخریب شد.

در دوره زندیه و پادشاهی کریم خان، شیراز پایتخت و بار دیگر آباد شد. وی ۱۲۰۰۰ کارگر را برای ساخت قلعه ای در مرکز و خندقی دورتادور شهر استخدام کرد. کریم خان به ساخت بناهای مشهور  بازار وکیل، مسجد وکیل،حمام وکیل، آب انبارهای وکیل ،ارگ کریم خانی، ساختمان کلاه فرنگی (موزه پارس)، ساختمان دیوانخانه ، تکیه هفت ، بازسازی مزار شاعران و بزرگان شیراز ،رساندن آب رکن آباد به شیراز و پدید آوردن باغ های سرسبز همت گمارد.

از اقدامات دیگر زندیه مجهز کردن شیراز به سیستم آبیاری و زهکشی بود. 

شیراز در دوره قاجار

در دوره قاجار، آقامحمدخان، تهران را پایتخت کرده، اما زمامداری شیراز به خاطر اهمیت شهر در زمره امتیازات ویژه ای به حکمرانان این دوره بوده است. در این دوره نیز باغ و بناهای بسیاری در این شهر بنا نهاده شد.

شیراز در دوره معاصر

در دوره پهلوی نیز چندین بیمارستان چون بیمارستان نمازی و کارخانه و دانشگاه شیراز و پالایشگاه نفت احداث شد. در زمان رضا شاه پهلوی تغییرات و اقدامات قابل توجهی در این شهر صورت نگرفت اما شهر پس از جنگ جهانی دوم به سرعت رشد کرد. در دهه پنجاه شیراز از نظر وسعت بعد از تبریز، اصفهان، مشهد قرار گرفت. 

پس از انقلاب اسلامی، بناهای تاریخی شهر بازسازی و مرمت شد.

 امروز شیراز یکی از شهرهای بزرگ و پرجمعیت و گردشگر پذیر ایران است.

آب و هوای شیراز 

شیراز در ناحیه ی مرکزی استان فارس قرار گرفته است و دارای آب و هوایی متفاوت نسبت به بخش های دیگر استان فارس می باشد.

شهر شیراز در جنوب غرب کشور قرار گرفته و آب و هوای آن مدیترانه‌ای است. شیراز در زمستان‌ها آب و هوای نسبتاً معتدل و تابستان‌ها هوایی گرم و خشک دارد.

 بهار: هوایی خنک با وزش بادهای بهاری و همراه با بارندگی، میاگین دما در فروردین ۱۷ درجه سانتی گراد می باشد.

تابستان: در این فصل هوایی گرم و خشک دارد و میانگین دما در تیرماه ۳۰درجه سانتی گراد است.

پاییز: آب و هوایی نسبتا خنک همراه با بارندگی و میانگین دمای ۲۰درجه سانتی گراد در مهر ماه می باشد.

زمستان: هوایی نسبتا معتدل به همراه بارندگی که در دی ماه میانگین دمای آن به ۵ درجه سانتی گراد می رسد.

میانگین سالانه ی دما در شیراز ۱۸ درجه ی سانتی‌گراد است.

زبان مردم شیراز

شیرازی ها فارسی را با لهجه شیرازی بیان می کنند و هرچه نسل جوانتر می شود لهجه رو به فراموشی می رود. ظهور سعدی و حافظ نیز باعث کمرنگ شدن گویش محلی مردم شده و "فارسی نو "جایگزین آن شد.

دین مردم شیراز

 اسلام دین اغلب مردم شیراز است.در گذشته یهودیان بسیاری در این شهر ساکن بودند که در سده بیستم به آمریکا و اسراییل مهاجرت کرده اند، اما در این شهر همچنان چند هزار هموطن یهودی ساکن هستند. هموطنان مسیحی به خصوص فرقه پروتستان مانند انگلیکن و پرسبی‌ترین  در شیراز زندگی میکنند ویک کلیسا برای ارمنه و کلیسایی دیگر برای انگلیکن در این شهر وجود دارد.

اقتصاد مردم شیراز 

 زمین های حاصلخیز، در مسیر بنادر مهم کشور قرا گرفتن، مرکزیت ادارای و نظامی سبب رونق وشکوفایی ایت شهر به خصوص در بخش اقتصاد بوده است. در سال های اخیر وجود شهرک صنعتی شیراز و کارخانه های الکترونیکی و مخابراتی چون الکترونیک ایران (صاایران)، زیمنس، ITMC و تکصا این شهر را به یکی از مراکز فناوری تبدیل کرده که سبب ارتباط آن با شهرهای مونیخ و برلین شده است. از دیگر کارخانه ها و صنایع شیراز می توان به پالایشگاه نفت، کارخانه ی سیمان، صنایع لاستیک‌سازی، صنایع لبنیات و صنایع نساجی و نیروگاه های آن اشاره داشت.

تولیدات کشاورزی مانند انگور، نارنج، خرمالو، ازگیل، شلیل، انار و گندم و تولیدصنایع دستی ارزشمند، فرش، گل از دیگر موارد اقتصادی این شهر است.

آداب و رسوم مردم شیراز

مردم شیراز مردمی خونگرم ، مهربان، صبور و صمیمی هستند که در مهمان نوازی نیز سررشته ی خاص دارند . در شهرشان آرامشی عجیب موج می زند  و بر لب همه مردم شهر لبخند میینید. این مردم  همانند مردم سایر نقاط میهن عزیزمان آداب و رسوم ویژه ی خود را دارند.مردم شیراز اصولا انسان هائی خوش مشرب و اهل دل و خوش گذران هستند بگونه ای که خوش گذرانی آنها زبانزد خاص و عام می باشد.  عصرها به همراه خانواده به پارک و یا باغی در بیرون شهر می روند تا ساعت آخری روز را در کنارخانواده به خوشی سپری کنند. 

شیرازی ها هیچگاه دست از دامان طبیعت نمی کشند وهمیشه به گشت وگذار در طبیعت مشغول اند و از طبیعت زیبای استانشان نهایت استفاده را می برند.

شیرازی ها به مراسم باستانی و سنتی ایرانی ها توجه زیادی دارند . به عنوان مثال مراسم عید سال نو و به خصوص سیزده بدر را با شور و علاقه یخاصی برگزار می کنند.

در ایام عید نوروز همانند دیگر هموطنان عزیزمان به دیدو بازدید از خویشان  و مکان های دیدنی می پدازند.

مردم شیراز برای امازاده ها و مکانهای مذهبی احترام خاصی قائلند و اعتقاد خاصی به آنها دارند.

به هنگام ایام محرم عزاداری ها را با شور و حرمت خاصی برگزار می کنند.در اینن شب ها در مکانهای متبرک و زیارتگاه های شهر مانند شاه چراغ سید علاءالدین حسین برکزار می شود.

حمل و نقل در شیراز

شهر شیراز سیستم حمل و نقل عمومی بسیار کارآمدی دارد که روزانه مسافران زیادی از طریق این شبکه در سطح شهر جابه‌جا می‌شوند. تاکسی‌ها، مترو و اتوبوس‌های شیراز، سیستم منظم و اقتصادی را برای تردد شهروندان و گردشگران این شهر ایجاد کرده‌اند.

تقریباً همه نوع وسایل حمل و نقل عمومی در شیراز در دسترس شما است.

سیستم متروی شیراز دومین خطوط بزرگ مترو کشور را بعد از تهران دارد و سالانه ۳/۷ میلیون مسافر از این طریق در سطح شهر جابه‌جا می‌شوند. 

اتوبوسرانی شیراز در حال حاضر وسیع‌ترین و ارزان‌ترین شبکه حمل‌ونقل عمومی در این شهر است. این سامانه در حال حاضر با خطوط مختلفی در سطح شهر، اقدام به جا‌به‌جایی شهروندان و مسافران این شهر می‌کنند.

تمام مکان‌های شهر با اتوبوس در دسترس شما خواهد بود و اگر تمایل به استفاده از تاکسی داشته باشید، سامانه‌های تلفنی بیسیم مثل تاکسی ۱۳۳ در تمام ساعات شبانه‌روز در هر نقطه‌ای از شهر که باشید به شما خدمات می‌دهند. استفاده از تاکسی‌های عبوری سطح شهر هم یکی دیگر از راه‌های آسان برای حمل و نقل می‌باشد.

دیدنی‌های شهر شیراز

حرم احمد بن موسی (ع)، شاهچراغ

آرامگاه احمد بن موسی بن جعفر (ع)، برادر بزرگوار امام رضا (ع) در شیراز است که به سومین حرم اهل بیت در ایران شهرت یافته است. این آرامگاه در دوران اتابکان فارس در سده‌ی ششم هجری قمری ساخته شده است و گنبد و بارگاه‌ آن دارای کاشی کاری‌های زیبایی است. درون حرم با به کار بردن آیینه‌های ریز به سبکی هنرمندانه آیینه‌کاری شده و انواع خطاطی‌های زیبای فارسی و عربی تزئین کننده‌ی نمای اطراف آینه‌ها و کاشی‌ها است. شاهچراغ در مجاورت میدان احمدی شیراز واقع شده است و سالانه میزبان هزاران زائر است. 

آستان مقدس علی بن حمزه

آرامگاه علی بن حمزه بن موسی الکاظم یکی از بناهای تاریخی و مذهبی شهر شیراز می‌باشد. حضرت علی بن حمزه (ع) پسر فرزند بزرگوار امام موسی کاظم (ع) هستند. پدر ایشان حمزه (ع) در حرم شاه عبدالعظیم مدفون هستند. ایشان به همراه کاروان احمد بن موسی (ع) جهت یاری عموی خویش، امام رضا (ع)، از مدینه رهسپار خراسان شدند اما در نهایت توسط قتلغ خان، حاکم وقت فارس، به شهادت رسیدند.

این آرامگاه متعلق به «شاه میرعلی بن حمزه بن موسی کاظم» می‌باشد که در خیابان حافظ شیراز و در نزدیکی رودخانه خشک قرار گرفته‌است. آرامگاه علی بن حمزه در دوره ی دیلمیان و به‌دست امیر عضدالدوله دیلمی احداث شد و در دورهٔ تیموریان بخش‌هایی از آن مرمت گردیده‌است.

باغ موزه‌ی شیراز

باغ نظر، عمارت کلاه فرنگی، آرامگاه وکیل یا باغ حکومتی نام یکی از ابنیه‌ی تاریخی دوره‌ی زندیه در شیراز است. این بنا یک عمارت هشت ضلعی است که کریم خان زند در میان باغ نظر شیراز ساخت و با تزئینات کاشی‌نگاره‌های گل و مرغ، و در بالای عمارت با اسپرها و لچکی‌های کاشی‌کاری‌شده بنا را مزین کرده‌اند. این عمارت در آن زمان میزبان میهمانان و سفیران خارجی بود و مراسم رسمی و اعیاد گوناگون در آن برگزار می‌شد. چهار آب‌نما در چهار سوی ساختمان عمارت کلاه فرنگی قرار داشته که آب‌نمای شمالی در مسیر خیابان زند قرار گرفت و تخریب شد. عمارت خورشید در دوران قاجار در این باغ احداث شد. کریم‌ خان زند در این مکان به خاک سپرده شده است.

باغ دلگشا

باغ دلگشا یکی از باغ‌های تاریخی شهر شیراز است و در مجاورت آرامگاه سعدی و در محله‌ی دلگشا باغی زیبا با ساختمانی باشکوه در مرکز آن قرار گرفته است. پیشینه آبادانی و دیرینگی این باغ به دوران پیش از اسلام و زمان فرمانروایی ساسانیان می‌رسد. باغ دلگشا باغی مربوط به دوره ساسانیان، صفویه و قاجار است که پیشینه‌ی آن به دوران پیش از اسلام و زمان فرمانروایی ساسانیان می‌رسد و نخستین کلاه فرنگی ایران در این باغ به ثبت رسیده است. عمارت‌ موجود در این باغ مربوط به دوره‌ی قاجاریه است که به سبک معماری کاخ‌های ساسانی بیشاپور ساخته شده‌ است. مساحت باغ ۵/7 هکتار است و سراسر آن را درختان نارنج و پرتقال فرا گرفته است. آبی که از چشمه‌ی قنات آرامگاه سعدی جاری می‌شود از جوی‌های این باغ می‌گذرد.

مسجد نصیر الملک

مسجد نصیرالملک یکی از مساجد قدیمی شیراز می‌باشد که در کوچه‌ی نصیر الملک محله‌ی گود عربان واقع در جنوب خیابان لطفعلی خان زند و در نزدیکی شاه چراغ قرار دارد. پیشینه‌ی این مسجد به دوران قاجار و سال ۱۲۹۳ می‌رسد. این بنا به دستور میرزا حسن علی خان ملقب به نصیرالملک، که از اعیان و اشراف شیراز بود، ساخته شد. این مجموعه شامل یک منزل، تالار آیینه، مسجد، آب انبار و حمام می‌باشد. شبستان مسجد دارای ستون‌هایی شبیه به ستون‌های شبستان مسجد وکیل می‌باشد و پنجره‌های آن با شیشه‌های رنگی پوشیده شده که سبب می‌شود با تابش نور خورشید فضای شبستان پر از رنگ شود. به همین دلیل این مسجد به مسجد رنگ هم شهرت دارد.

نارنجستان قوام

مجموعه‌ی قوام در دوره‌ی قاجار و بین سال‌های ۱۲۵۷ تا ۱۲۶۷ تکمیل شد. این مجموعه شامل یک حمام گچینه، حسینیه‌ی قوام، مکتب‌خانه‌ی قوام، اندرونی قوام (خانه‌ی زینت الملک)، دیوان‌خانه، حمام اختصاصی و اصطبل و زنجیرخانه بود که تعدادی از آن‌ها اکنون از بین رفته‌اند. در سال‌های اخیر زیرزمین ضلع شمالی نارنجستان مرمت شده و به عنوان موزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این باغ در محله بالاکفت و در قسمت شرقی انتهای خیابان لطفعلی‌خان زند واقع شده است. 

گردشگاه میان کتل

این منطقه‌ی حفاظت شده در جنوب غربی شیراز و در جنگل‌های «میان بند» قرار گرفته است. این منطقه پوشیده از درختان بلوط و زیستگاه گوزن زرد است و در جاده‌ی قدیم شیراز به کازرون و در فاصله‌ی ۱۸ کیلومتری دشت ارژن واقع شده است. برای رسیدن به این منطقه باید 14 کیلومتر جاده‌ی خاکی را طی کنید. به دلیل وجود درختان متعدد و آب و هوای معتدل کوهستانی، این منطقه در تمام فصول سال مورد استقبال گردشگرها است. انواع حیوانات اهلی و وحشی، از جمله خرس در این منطقه‌ی حفاظت شده زندگی می‌کنند.

پارک ملی بمو

این پارک که یک منطقه‌ی حفاظت شده است، نام خود را از کوه بمو گرفته و در ۱۰ کیلومتری شمال شهر شیراز در بخش زرقان واقع شده است. پارک ملی بمو در سال ۱۳۴۱ تحت عنوان منطقه‌ی شکار ممنوع با وسعتی حدود صد هزار هکتار ایجاد شد. پستاندارانی مانند پلنگ، پازن، گربه‌ی وحشی و کفتار از حیوانات این منطقه هستند. از این نظر تنوع جانوری و گیاهی این پارک پس‌ از پارک‌های ملی گلستان و ارومیه در مقام سوم اهمیت است.

حافظیه

آرامگاه خواجه شمس‌الدین محمد بن بها‌ءالدین حافظ شیرازی معروف به لسان الغیب، شاعر بزرگ سده‌ی هشتم، یکی از مشهورترین مکان‌های تاریخی شهر شیراز است.

حافظیه یا آرامگاه حافظ نام مجموعه‌ای آرامگاهی در شمال شهر شیراز و در جنوب دروازهٔ قرآن است که آرامگاه حافظ شیرازی را در خود جای داده است.

حافظیه از دو صحن شمالی و جنوبی تشکیل شده که این دو صحن توسط تالاری به طول ۵۶ متر و عرض ۸ متر از یکدیگر جدا شده‌اند، ۲۰ ستون سنگی به ارتفاع ۵ متر، پایه‌های این تالار باشکوه هستند.

آرامگاه حافظ اولین بار در سال ۸۵۶ هجری قمری، یعنی ۶۵ سال پس از وفات او، به دستور شمس‌الدین محمد یغمایی وزیر حاکم وقت فارس بنا شد. طی سال‌ها، این آرامگاه بارها توسط حاکمان و فرمانروایان بعدی تخریب یا مرمت شد و بالاخره در سال 1314 به همت اداره‌ی فرهنگ فارس و با طرح آندره گدار فرانسوی که به سبک معماری زندیه طراحی شده بود آرامگاه حافظ با بنایی که امروز وجود دارد جایگزین شد. در سال ۱۳۸۶ اولین مرمت جدی و بازسازی بخش‌های خراب ساختمان‌های اطراف و همچنین متصل کردن مقبره و باغ‌های مجاور به مجموعه‌ی حافظیه در دستور کار قرار گرفت.

دروازه قرآن

اگر از راه زمینی و از سمت اصفهان وارد شهر شیراز شوید، اولین بنایی که با آن روبرو می‌شوید دروازه قرآن است. این دروازه در زمان «عضدوالدوله‌ی دیلمی» ساخته شد و قرآنی در آن جای دادند تا مسافران با گذر از زیر آن متبرک شوند.

در دوره‌ی کریم خان زند این دروازه بازسازی شد و دو جلد قرآن بزرگ نفیس در اتاقک بالای آن جای داده شد.

در سال ۱۳۱۵ دروازه به دستور رضا خان تخریب شد؛ اما مجدداً در سال ۱۳۲۸ توسط یکی از بازرگانان شیراز دروازه‌ای جدید ساخته شد که نسبت به دروازه‌ی قبلی مقداری بزرگ‌تر و عریض‌تر بود. دو قرآن دوره‌ی زندیه که به «قرآن هفده من» معروف هستند، هم اکنون در موزه‌ی پارس نگهداری می‌شوند.

سعدیه

آرامگاه سعدی معروف به سعدیه، آرامگاه ابو محمد مُصلح‌الدین بن عبدالله، ملقب به استاد سخن و شیخ اجل، محل زندگی و دفن سعدی شاعر بزرگ ایرانی است. آرامگاه سعدی در انتهای خیابان بوستان قرار دارد.

در اطراف مقبره، قبور زیادی از بزرگان دین وجود دارد که بنا به وصیت خود در آنجا دفن شده‌اند. این مکان در ابتدا خانقاه سعدی بود که اواخر عمر را در آن می‌گذارند و پس از مرگ در همانجا دفن شد.

اولین بار در سده‌ی هفتم توسط «شمس‌الدین محمد صاحب دیوانی» مقبره‌ای بر قبر سعدی ساخته شد اما در سال ۹۹۸ این مقبره به دستور حاکم وقت فارس تخریب شد. در سال ۱۱۸۷ هجری قمری به دستور کریم خان زند، مجدداً بنایی بر مزار او ساخته شد. اما ساختمان جدید مقبره‌ی سعدی در سال ۱۳۳۰ توسط محسن فروغی طراحی شد.

گنبد فیروزه‌ای مقبره بر ۸ ستون سنگی قهوه‌ای رنگ استوار است و نمای ساختمان از بیرون به شکل مکعب اما داخل آن هشت ضلعی است و با دیوارهایی از جنس مرمر پوشیده شده است که سنگ قبر درست در وسط آن قرار دارد. در جلوی رواق مقبره حوض سکه قرار دارد که مردم برای گرفتن حاجت در آن سکه می‌اندازند. در عمق ده متری صحن آرامگاه قناتی وجود دارد که آب آن به حوض ماهی هشت ضلعی می‌ریزد.

ارگ کریم خان

ارگ کریم خان در مرکز شهر شیراز و در مجاورت میدان شهرداری قرار گرفته است. همان طور که از نام مکان پیدا است، ارگ در دوره‌ی زندیه، بین سال‌های ۱۷۶۶ تا ۱۷۶۷ میلادی و به عنوان مکانی برای زندگی کریم خان زند ساخته شد. در زمان سلسله‌ی پهلوی این مکان به زندان تبدیل شد و به همین خاطر آسیب‌هایی به آن وارد شد.

بنای ارگ ترکیبی از دو معماری مسکونی و نظامی است. بخش درونی آن با ایوان‌ها و اتاق‌های نقاشی‌شده، آب‌نماها و باغچه‌های فراوان تزئین شده و از ظرافت خاصی برخوردار است. همچنین چهار برج و بارو در چهار گوشه‌ی آن وجود دارد که نقش دفاعی را بر عهده داشته‌اند.

یکی از برج‌های چهارگانه این ارگ مانند برج پیزا کج شده بوده و به این خاطریکی از جاذبه‌های گردشگری شیراز به حساب می‌آمد. 

خانه‌ی زینت الملک

 خانه زینت‌الملک یا زینت‌الملوک یکی از آثار به جای مانده از دوره قاجار است و به دلیل سکونت زینت الملک قوامی، دختر قوام الملک چهارم، به این نام معروف است. که ساخت آن توسط علی محمد خان قوام الملک دوم آغاز و در سال ۱۳۰۲ هجری قمری به اتمام رسیده‌است.

سقف تمام  اتاق‌های این خانه چوبی است که با نقاشی تصاویر گوناگونی از حیوانات، پرندگان و گل و بوته تزئین شده‌است.

این خانه در خیابان لطفعلی خان زند و در مجاورت نارنجستان قوام واقع شده است و به وسیله‌ی یک راهروی زیرزمینی به آن مرتبط است. زیرزمین این خانه به موزه‌ی مشاهیر فارس تبدیل شده که مجسمه‌هایی از مشاهیر فارس در آن وجود دارد.

حمام وکیل

حمام وکیل در دورهٔ زندیه به‌دست کریم خان زند ساخته شد. این حمام در مرکز شهر شیراز و نزدیک دیگر بناهای زمان زندیان، همچون بازار وکیل و مسجد وکیل قرار دارد. این حمام بزرگ از پیشرفته‌ترین اصول معماری زمان خود برخوردار بود. سربینه‌ی حمام یک هشت ضلعی منتظم است که هشت ستون یکپارچه‌ی سنگی در وسط سقفی گنبدی قرار گرفته‌اند. گرمخانه‌ی آن با سنگ فرش پوشیده شده و در زیر آن دالان‌هایی باریک وجود دارد که هوای گرم و بخار آب از در زیر آن جریان داشت تا کف حمام زودتر گرم شود. 

مسجد وکیل

مسجد وکیل یا مسجد سلطانی، مسجدی تاریخی مربوط به دوره زندیان در شیراز است که به دستور کریم‌خان زند ساخته شد. این مسجد در غرب بازار وکیل و در انتهای راستهٔ شمشیرگرها واقع شده‌است.

مسجد وکیل که از نظر معماری و هنری اهمیت بسیار بالایی دارد، مسجدی دو ایوانی و دارای دو شبستان شرقی و جنوبی است که پیشینه‌ی آن به دوران زندیه می‌رسد. شبستان جنوبی این مسجد دارای ۴۸ ستون سنگی مارپیچ و یکپارچه است که یکی از دیدنی‌ترین مناظر این مسجد را به وجود آورده است. مساحت این شبستان ۵ هزار متر است و منبر چهارده پله‌ای آن با یک سنگ مرمر یکپارچه ساخته شده است. در سمت شمالی مسجد هم طاق بلندی وجود دارد که به طاق مروارید معروف است.

سرای مشیر

در مجاورت خروجی ضلع جنوب شرقی بازار وکیل جنوبی یکی از قدیمی‌ترین بازارهای شیراز به نام سرای مشیر یا سرای گلشن قرار دارد که مربوط به دوره‌ی قاجاریه است.

بسیاری به دلیل نزدیکی این بازار به بازار وکیل، به اشتباه این دو را یکی می‌دانند. این بنا معماری فوق‌العاده ای دارد، حیاط بزرگی که در وسط ساختمان هشتی این بنا قرار دارد به زیبایی‌های آن افزوده است.

اگر عاشق صنایع دستی، زیورآلات دست ساز سنتی نقره و طلا یا عتیقه‌جات هستید، بازدید از سرای مشیر را در برنامه‌ی سفر خود قرار دهید.

بازار وکیل

بازار وکیل شهر شیراز یکی از مشهورترین و زیباترین بازارهای سنتی و تاریخی ایران است که پیشینه‌ی آن به دوران زندیه برمی‌گردد.  این بازار زیبا در کنار میدان شهرداری شیراز و در نزدیکی ارگ کریم خان جای گرفته است. بنای بازار با استفاده از مصالح گچ، آجر و آهک ساخته شده که روی پایه‌هایی از تخته‌ سنگ‌های تراشیده قرار گرفته است. چهار بازار از چهار طرف سقف چهار سوق بلند و زیبای آن منشعب می‌شوند. این بازار هنوز هم به عنوان مرکز اقتصادی شیراز فعال است و انواع و اقسام کالاها در آن یافت می‌شود.

باغ هفت تنان

باغ تکیه هفت تنان یکی از قدیمی‌ترین اماکن تاریخی شهر شیراز است که اگرچه پیشینه‌ی آن به سده‌های پیش از دوران حکومت زندیه بازمی‌گردد و عمارت‌ موجود در آن مربوط به دوره‌ی کریم خان زند است. علت نام‌گذاری این مکان وجود هفت قبر از هفت عارف بزرگ در این باغ است که کریم‌ خان زند روی هر کدام سنگ بزرگ بدون کتیبه‌ای گذاشته است.

این باغ در بن کوه چهل مقام و در شمال آرامگاه حافظ قرار گرفته‌است. بیشتر جهانگردانی که در چند سدهٔ اخیر به شیراز سفر کرده‌اند باغ تکیه هفت تنان و عمارت زیبای آن را وصف کرده‌اند. مردم شیراز نیز به این مکان دلبستگی خاص دارند و سابقاً گاه در طلب باران و استجابت دعا روی بدین مکان می‌آورده‌اند.

موزه‌ی تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه شیراز

این موزه در اسفند ماه ۱۳۵۳ تأسیس گردید و در اسفند ۱۳۵۹ به ساختمان کنونی آن در بلوار مدرس شیراز انتقال یافت و در حال حاضر در بلوار مدرس شیراز قرار دارد. بخش جانورشناسی آن ۲۵۰۰ نمونه از بی‌مهرگان و مهره‌داران را به نمایش می‌گذارد و در بخش گیاه‌شناسی بیش از ۶۰ گونه‌ی دارویی وجود دارد. در بخش زمین‌شناسی آن هم فسیلی ماهی به قدمت ۷۰ میلیون سال و همچنین فسیل‌ها و کانی‌های دیگری موجود است. این موزه بخش‌های دیگری از قبیل آناتومی، تکنولوژی، هنر، کارگاه فنی و تاکسیدرمی هم دارد.

باغ ارم

باغ ارم یک باغ ایرانی تاریخی در شهر شیراز است و شامل یک بنای تاریخی و باغ گیاه‌شناسی می‌شود.

تاریخ ساخت آن احتمالاً به قبل از دوره‌ی سلجوقیان باز می‌گردد و کریم‌ خان زند نقش مهمی در آبادی آن داشته است. عمارت موجود در باغ هم مربوط به دوره‌ی قاجار است. انواع و اقسام گونه‌های گیاهی از سراسر جهان در این باغ وجود دارد. فضای این باغ بزرگ و زیبا به ویژه در فصل بهار بسیار دیدنی و دلنشین است.

باغ عفیف آباد

 باغ عفیف آباد یا گلشن از آثار تاریخی شهر شیراز است و در انتهای خیابان عفیف آباد شیراز قرار دارد و هم اکنون در اختیار ارتش است، اما بازدید از این باغ برای عموم مردم ممکن است و یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های سلاح خاورمیانه در این باغ وجود دارد. محیط باغ عفیف آباد نمونه‌ای کامل از هنر گل‌کاری ایرانی است و سازنده عمارت باغ، میرزا علی محمدخان قوام الملک دوم است. عفیف آباد در دوره‌ی قاجار و در سال ۱۲۸۴ هجری قمری ساخته شد.

این مجموعه شامل یک کاخ سلطنتی، موزه سلاحهای قدیمی و یک باغ ایرانی است که همگی برای بازدید همگانی فراهم هستند. 

باغ جهان‌نما

باغ جهان‌نما یکی دیگر از باغ‌های معروف شیراز است که در خیابان حافظ و در نزدیکی حافظیه قرار دارد. این باغ در قرن هشتم هجری قمری یعنی قبل از یورش تیمور گورکانی به شیراز در نهایت آبادانی بود. کریم‌ خان زند در سال ۱۱۸۵ دور این باغ را دیوار کشید و عمارت کوشک را در وسط آن بنا کرد. این باغ در دوره صفویه نیز آباد و قابل اهمیت بوده‌است. باغ جهان‌نما در سال ۱۳۸۳ توسط شهرداری شیراز احیا شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

مدرسه‌ی خان

مدرسه‌ای تاریخی است که توسط الله وردی خان گرجی و پسرش امام قلی خان در زمان حکومت شاه عباس صفوی در شهر شیراز ساخته شد. این مدرسه در زمان خود مانند یک دانشگاه بود که در آن علومی مثل فقه، حکمت، ادب، نجوم، علم حساب، هندسه، زمین‌شناسی، جانورشناسی، گیاه‌شناسی و شیمی تدریس می‌شد. ملاصدرا هم به دعوت الله وردی خان به این مدرسه آمد و کتاب‌های زیادی در همین مکان نوشت. محل کنونی این مدرسه در خیابان لطفعلی خان زند است.

مسجد عتیق

مسجد عتیق از  کهن ترین مساجد شیراز می باشد که به آن مسجد جمعه یا آدینه نیز گفته می‌شود در سال ۲۸۱ هجری قمری ساخته شده است. این مسجد از آن زمان تا کنون بارها توسط حاکمان دوران مختلف مورد بازسازی قرار گرفته است.  شاه اسحق اینجو در سال ۷۵۲ هجری قمری ساختمانی در میان مسجد بنا کرد که آنرا خدایخانه یا دارالمصحف می‌نامند و مکان نگهداری قرآن مجید و مکان تلاوت آن بوده‌است. کتیبه سنگی آن از نمونه‌های ارزنده هنر خطاطی بشمار می‌رود. این کتیبه به خط یحیی الجمالی الصوفی خطاط نامدار زمان شاه اسحق نوشته شده و حاوی جملاتی در شان قرآن مجید است.در سمت جنوب مسجد دیواری قرار دارد که به دیوار ندبه مشهور است. وسط حیاط مسجد خدای خانه یا کعبه‌ی ثانی یا بیت‌المقدس قرار دارد. عمارت خدای خانه و ایوان‌های آن ۱۲ متر طول و ۱۰ متر پهنا دارند و اتاق وسط آن از سنگ و گچ ساخته شده است. این مسجد اولین هسته مذهبی در شهر شیراز است که جدا از عملکرد مذهبی نقش اجتماعی-سیاسی نیز داشته‌است و بهمین دلیل دارای ۶ ورودی در اضلاع مختلف می‌باشد که مهم‌ترین آن ورودی ضلع شمالی است که در دوره صفویه بازسازی گردیده‌است.

باغ و عمارت شاپوری