اخبار داخلی /

اردبیل سرزمین چشمه های بهشتی

اردبیل سرزمین چشمه های بهشتی
اردبیل سرزمین چشمه های بهشتی
تاریخ انتشار : 1395/09/07

استان اردبیل یکی از استانهای ایران است که در شمال غربی این کشور در منطقه آذربایجان واقع شده‌است. مساحت این استان ۱۷۹۵۳ کیلومتر مربع  حدوداً ۱٫۰۹ درصد از مساحت کل کشور و جمعیت آن بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ برابر یک میلیون و ۲۴۹ هزار نفر می‌باشد. مرکز این استان شهر اردبیل است و بر طبق آخرین تقسیمات کشوری، شامل ۱۰ شهرستان، ۲۵ بخش، ۲۱ شهر و ۶۶ دهستان می‌شود در ۲۲ دی سال ۱۳۷۱ لایحه استان شدن اردبیل در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و این استان در ۲۳ فروردین سال ۱۳۷۲ پس از نزدیک به ۳۰ سال پیگیری مردم اردبیل، از استان آذربایجان شرقی جدا و به استانی مستقل تبدیل شد.

استان اردبیل یکی از مناطق گردشگری در ایران است. یکی از ویژگی‌های این استان آب و هوای مطبوع و خنک این منطقه در فصل‌های بهار و تابستان است.

اکثر ساکنان استان اردبیل را آذربایجانی‌ها تشکیل می‌دهند که به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند تالش‌ها دیگر ساکنان اردبیل هستند که به زبان تالشی سخن می‌گویند در شهرستان خلخال  در جنوب استان تات‌ها سکونت دارند و زبان تاتی رایج است.

استان اردبیل یکی از استان‌های شمال غربی ایران محسوب می‌شود. این استان از شمال به جمهوری آذربایجان، از سمت غرب به استان آذربایجان شرقی، از سمت شرق به استان گیلان کوه‌های تالش و از سمت جنوب به استان زنجان محدود شده‌است استان اردبیل، طبق آخرین تقسیمات کشوری، از ۱۰ شهرستان، ۲۹ بخش، ۲۶ شهر و ۶۶ دهستان، تشکیل یافته‌است. استان اردبیل قبلاً یکی از شهرستانهای بزرگ استان آذربایجان شرقی بود که بعداً به علت درخواست مردم اردبیل تبدیل به استان شد.

صنایع دستی

گلیم، جاجیم، شال، مسند، سفال، صنایع چوب مانند معرق، منبت و خراطی، مصنوعات چرمی و قالی بافی  قالیچه قوبای خلخال بسیار معروف است) قلاب بافی، مفرش، خورجین، ورنی (ورنی و زیرانداز حاوی رنگ‌ها و طرحهایی برگرفته از طبیعت زیبای آذربایجان، بیشتر توسط عشایر شاهسون دشت مغان بافته می‌شود.

غذاهای محلی

آبگوشت، آش شیر، آش دوغ، پیچاق قیمه، کوفته، لَوَنگی، خشیل، هرا، قویماق، ترشی قرمه، ساج ایچی سبزی قرمه، آب پیاز، آش اوماج، آَش یارما، بزباش، خورش قاتق، تاس‌کباب، چیغیرتما، حلوا زرد، تر حلوا، حلوای زنجبیل، قیساوا و قیقاناق.

سوغات

قالی، مسند، سرشیر، کره، حلوای سیاه، آبنبات، شیرینیهای محلی، فتیر و تخمه آفتابگردان، عسل خالص سبلان، عصاره شهدآمیز گلهای رنگارنگ و عطرآگین طبیعت سرسبز خلخال مشهورترین سوغات منطقه می‌باشد. حلوای سیاه استان به صورت معجونی از جوانه گندم و کره طبیعی نشاط بخش و مقوی است.

دریاچه نئور در ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل به ‌طرف خلخال در یکی از دره‌ های کوهستان باغرو و در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا با مساحتی بالغ بر ۲۱۰ هکتار واقع می باشد برای رسیدن به آن پس از طی حدود ۳۵ کیلومتر از شهر اردبیل به سمت شهر خلخال به ده بودالالو می‌ رسیم سپس می‌ بایست جاده‌ای به طول ۱۳ کیلومتر را به سمت بالای کوه طی کرده و پس از گذر از کنار روستای عباس آباد به دریاچه می رسیم. جاده کوهستانی برای رسیدن به این دریاچه آسفالت بوده، ولی جاده دور دریاچه خاکی می‌ باشد.

دریاچه نئور که بزرگترین دریاچه طبیعی و آب شیرین استان اردبیل می‌ باشد در بلندی های باختری رشته کوه باغرو (تالش) بر روی ولکانیت پرفیر آندزیتی – ائوسن بالایی ایجاد شده است .

دریاچه نئور مشتمل بر دو دریاچه کوچک و بزرگ است که در فصل بهار به هم می‌پیوندند و دریاچه واحد را به وجود می‌آورند و در حداکثرین عمق در حد کمینه 5/5 متر و در حد بیشینه 13 متر می باشد. آب این دریاچه برای استفاده آبیاری زمین های کشاورزی مورد بهره برداری قرار می گیرد که در سال ۱۳۶۶ به منظور ذخیره آب جهت استفاده‌های کشاورزی سدی در تنها خروجی دریاچه (قانلی دره) احداث و مورد بهره برداری قرار گرفت و هر ساله به میزان اندک بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان جهت کنترل جمعیت گامارس های موجود در دریاچه رها سازی می گردد. وسعت حوضه آبریز دریاچه نئور 45 کیلومتر مربع بوده و از مراتع ییلاقی عشایر فندوقلو می‌باشد.

محدوده دریاچه نئور به‌عنوان یک منطقه حفاظت شده زیست محیطی تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد لذا شکار هر گونه پرنده آبی در این دریاچه ممنوع بوده و دارای ارزش های زیستگاهی – اکوتوریستی – زنبور داری – کشاورزی و دامداری می باشد، این منطقه داراى پوشش گیاهى متنوع از جمله شبدر، بابونه، ‌بومادران، آلاله، نعناع و… است، دریاچه نئور زیستگاه برخی از گونه های پرندگان مهاجر عبوری نیز هست.

این منطقه از نظر تقسیمات سیاسی-اداری از محدوده جنوبی به مركزیت بودالالو از توابع بخش هیر شهرستان اردبیل می باشد. پیرامون حوضه آبریز حدود 12 قله در محدوده ارتفاعی2570الی3222 متر از سطح دریا وجود دارد.

بقعه شیخ حیدر فرزند شیخ جُنید و پدر شاه اسماعیل اول، در خیابان باهنر شمالی مشکین شهر واقع می باشد که با شماره ۱۸۴ در سال   ۱۳۱۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید مقبره شیخ حیدر در باغی که قبرستان قدیمی مشکین شهر بوده و در مرکز شهر قرار دارد.

بقعه شیخ حیدر از بیرون به شکل برج مدور و از داخل به شکل 12 ضلعی و از خارج به صورت استوانه ای با ارتفاع 5/18 متر و قطر 5/10 متر است. داخل مقبره از دو طبقه تحتانی و فوقانی تشکیل شده است و درب ورودی سردابه در شمال برج قرار دارد که به وسیله یک راه پله بلند به راه باریک منتهی به سردابه راه یافته است. در ورودی و سه پنجره آن با مقرنس کاری گچی و کاشی تزیین شده است و قاب محرابی شکل بر همه جای بنا دیده می‌شود. قبر شیخ حیدر در منتهی الیه سردابه قرار گرفته است. پلان برج یا اتاق فوقانی به شکل دوازده ضلعی منظمی است که هر ضلع آن ۲۰/۲ متر می‌باشد و به علت احداث شیارهای سراسری در سطح داخلی برج، بنا بلندتر ساخته شده و ارتفاع بیش‌تری دارد. بقعه شیخ حیدر از خارج با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ به ایات  سوره فتح و همچنین لفظ جلال اله در اشکال مختلف و با خطوط کوفی مزین شده است.

دونالد ویلبر معتقد است این بنا از آثار قرن ۷ و ۸ هجری قمری است و در دوره صفویه تکمیل و کاشیکاری شده است. با توجه به تخریب کتیبه برجا مانده مقبره، هیچ سند و مدرکی دال بر احداث این بنا در دست نبوده است.

اما در سال های اخیر توسط آقای قوچانی کارشناس سازمان میراث فرهنگی کشور، کتیبه موجود بر سر در ورودی این برج بازخوانی شده و قدمت آن به سال 731 هجری قمری یعنی دوره حکومت ابو سعید بهادرخان آخرین حکمران سلسله مغول در ایران نسبت داده شده است. بقعه شیخ حیدر با بازسازی ها و مرمت های صورت گرفته شکل و روی تازه ای یافته و هم اینک محلی برای برگزاری انواع نمایشگاه های عمومی نیز استفاده می شود. در سال ۱۳۸۰ طرح ساماندهی حریم بقعه شیخ حیدر در جلسه هیئت دولت تصویب شد که این طرح شامل سه مرحله کلی تملک، مرمت و اجرا بود.