بندر بوشهر ، شهری بندری و مرکز استان بوشهر از استان‌های جنوب غربی ایران است. بوشهر بندری شبه‌جزیره‌ای در بخش مرکزی شهرستان بوشهر است که از سمت شمال، غرب و جنوب به خلیج فارس محدود شده‌است، این بندر در ارتفاع ۱۸ متری از سطح دریا و در منطقهٔ ساحلی خلیج فارس واقع شده و آب‌وهوای نیمه بیابانی گرم دارد. نام بوشهر در کتاب‌ها و اسناد تاریخی، تحت نام‌های مختلفی نظیر «رام اردشیر»، «ابوشهر»، «بُخت اردشیر»، «لیان» و «ریشهر» به ثبت رسیده‌است.

بیشتر مردم بوشهر به زبان فارسی با لهجه محلی تکلم می‌کنند. بندر امروزی بوشهر را نادرشاه افشار در ۱۷۳۶ میلادی رونق دوباره بخشید. نام این محل پیش از آن ریشهر بود. بندر بوشهر به خاطر عواملی مانند صیادی. وجود نیروگاه اتمی کشتی سازی و صادرات از این بندر رونق اقتصادی گرفته‌است.

نام بوشهر

بنای بوشهر به اردشیر ساسانی نسبت داده شده و نام اصلی آن «رام اردشیر» بوده‌است. گفته می‌شود که «رام اردشیر» به مرور زمان به «ریشهر» تبدیل شد. به نظر می‌رسد که بوشهر تحریف شده ریشهر- همان شهر قدیمی است در عصر هخامنشی از تمدنهای بزرگ در ایران تمدن لیان بوده‌است که برخی به اشتباه نام آن را از نام‌های بوشهر می‌دانند. هم اکنون نام خیابانی در بازار بوشهر به همین نام است طبق آثار کشف شده در منطقه باستانی هلیله و ریشهر نام این سرزمین ژرمانسیکا بوده‌است. همچنین در آثار باستانی شوش از این بندر نام برده شده‌است. در زمان اسکندر نام آن به موزامبری تغییر یافت.

نام دیگر اباشهر در زمان اردشیر بابکان به معنی شهر بابک و بعد از آن بوشهر به معنای شهر پایین به دلیل اختلاف سطحی که با ریشهر داشته‌است.

بنای بوشهر را به اردشیر ساسانی نسبت داده‌اند. در کارنامه اردشیر بابکان به وجود بندری به نام بُخت اردشیر اشاره شده که در کنار مدارک دیگر نشان دهنده اهمیت خلیج فارس برای شاهان آغازین ساسانی است. اهمیت این بندر چنان بود که بُخت اردشیر با جاده‌ای به کازرون و شیراز وصل می‌شد و از آن کالاهای صادراتی به مناطق دیگر حمل می‌شدند ولی بوشهر کنونی که تاریخچه ۳۰۰ ساله دارد را «ابومهیری» پسر شیخ ناصرخان آل مذکور (ناخدا باشی کشتی‌های نادرشاه و بنیان‌گذار خاندان آل مذکور) در سال هزار وصدوپنجاه قمری (۱۱۱۴ش/ ۱۷۳۵م) پایه‌گذاری کرد، علت تأسیس این شهر به دلیل این بود که نادر شاه می‌خواست بندری در جنوب بسازد و همچنین نیروی دریایی را تأسیس کند.این بندر چنان پر رونق شد که به عنوان رقیب بزرگی برای بندر بصره به حساب می‌آمد. این شکوفایی تجاری تا آنجا پیشرفت که «حاج محمد شفیع» اجازه چاپ و نشر اسکناس رایج بوشهر را به دست آورد و این امتیاز تا برقراری بانک شاهی، در بوشهر باقی بود. بندر بوشهر از اولین مراکزی بود که دارای صنعت چاپ سنگی شد و همچنین بعدها در صنعت یخ سازی و برق پیشرو بود، مردم این شهر از اولین مردمان ایران بودند که با نشریات و مجلات آشنا شدند از اولین نشریات بوشهر می‌توان به روزنامه‌های مظفری. خلیج ایران و ندای جنوب اشاره کرد، همچنین به دلیل رونق و موقعیت خاص اولین نمایندگی‌های شرکتهای تجاری و کنسولگری دولت‌های خارجی از جمله بریتانیا، آلمان و روسیه و امپراطوری عثمانی در این شهر دایر شد ولی این رونق با توسعه راه آهن به خرمشهر منتقل شد.

بوشهر تاکنون دو بار توسط بریتانیا تصرف شده‌است.

منظره شهر آمیزه‌ای از رنگ‌های سفید، زرد و قهوه‌ای است. بافت شهر بوشهر از حدود هفتاد سال پیش یعنی پس از جنگ جهانی اول رونق خود را از دست داده و مصالح مورد نیاز آن که از آفریقا و هند تأمین می‌شده کم‌تر در دسترس بوده و ساکنین اصلی شهر شروع به ترک آن و مهاجرت به سایر نقاط کشور کرده‌اند. پس از جنگ دوم جهانی این مسئله شدت گرفته و پس از انقلاب اسلامی نیز با تخریب بیش از یک چهارم این بافت توسط اداره بندر سیر صعودی این مهاجرت و تخریب شدت چند برابر یافته و هم اکنون به صورت نیمه ویرانه‌ای درآمده‌است.

میانگین دما در تیرماه (گرم‌ترین ماه سال) ۳۳ درجه سانتی‌گراد، در دی‌ماه (سردترین ماه سال)، ۱۴ درجهٔ سانتی‌گراد، در فروردین‌ماه ۲۰ درجه سانتی‌گراد و در مهرماه ۲۸ درجه سانتی‌گراد می‌باشد و میانگین سالانهٔ دما ۲۵ درجه سانتی‌گراد است.

یکی از ویژگی‌های مهم آب و هوایی استان بوشهر، پدیده شَرجی است و بر این اساس آب و هوای استان را می‌توان به دو دسته تقسیم‌بندی نمود:

الف) نواحی ساحلی با گرمای شدید و رطوبت نسبی بالا

ب) نواحی داخلی با گرمای شدید و رطوبت نسبی پایین

رطوبت برخاسته از خلیج فارس در نواحی ساحلی استان بوشهر مانع از کاهش دما در زمستان و افزایش بیش از حد آن در تابستان می‌شود در نتیجه اختلاف دمای روز و شب و اختلاف دما در فصول مختلف سال در این استان کم است. میانگین رطوبت سالانه استان بوشهر ۷۱ درصد است

سینه‌زنی سنتی بوشهر برای همگان شناخته شده‌است، دسته‌های سینه‌زنی از دایره‌های متفاوتی تشکیل شده و سبک و سیاق خاص خودش را دارد به طوری که از دور کُند شروع و به دور تند ختم می‌شود. نوحه‌هایی که در مراسم عزاداری خوانده می‌شود باید با حرکات دست و پا همخوانی داشته باشد از این رو افراد مجرب، حلقه‌هایی درونی دسته‌های سینه‌زنی را تشکیل داده که شکلی منحصربه‌فرد دارد و بیشتر از اشعار غزل در آنها استفاده می‌شود، لذا اشعار نوحه نیز باید بر اساس دستگاه چهارگاه باشد. در پایان مراسم سینه‌زنی که برخی آن را «یزله» و یا «حیدری» می‌نامند که ریتم تندی دارد و جوانان با شرکت در آن، احساسات خود را تخلیه می‌کنند. در این مراسم، افراد با گرفتن کمر یکدیگر، همگی در یک ستون قرار گرفته و سعی می‌کنند حرکاتی شورانگیز داشته باشند.

قدیمی‌ترین نشانه‌های به دست آمده از سکونت در سرزمین بوشهر، به عهد ایلامی و تمدن بین‌النهرین برمی‌گردد. در زمان مادها در آغاز سده هشتم قبل از میلاد سرزمین بوشهر جزء یکی از ایالتهای جنوب غربی آن دولت بوده و در زمان حکومت هوخشتره جزو ساتراپ‌نشین چهاردهم دولت ماد بوده‌است. از دوره هخامنشیان آثار با ارزشی در اطراف شهر برازجان کشف شده‌است. در دوره ساسانیان و در زمان اردشیر بابکان شهر و رام اردشیری در دو فرسنگی شهر بوشهر بنا نهاده شد که اکنون خرابه‌های آن به نام ریشهر معروف است. شهر بوشهر در گذشته به اسامی لیان، ریشهر، راشهر، انطاکیه، بندر نادری یا ابوشهر نامیده می‌شده‌است. از اواخر قاجاریه تا سال ۱۳۱۶ کشور ایران به ۲۷ بخش تقسیم شده بود که بوشهر، بنادر و جزایر خلیج فارس یکی از این بخشها محسوب می‌گردید. از سال ۱۳۱۶ در تقسیمات جدید کشوری، بوشهر و توابع آن یکی از شهرستانهای استان هفتم (فارس) محسوب شده و جزء قلمرو استانداری فارس گردید. در سال ۱۳۳۹ تغییراتی در تقسیمات سیاسی کشور داده شد و بوشهر و توابع آن به نام فرمانداری کل بنادر و جزایر خلیج فارس به مرکزیت بوشهر از استان فارس جدا گردید. در اوایل دهه ۱۳۴۰ این فرمانداری کل و فرمانداری کل بنادر و جزایر دریای عمان تحت عنوان فرمانداری کل بنادر و جزایر خلیج فارس و دریای عمان ادغام گردید. در آذر ماه سال ۱۳۴۶ این فرمانداری کل به استان ساحلی تغییر نام یافت و بوشهر و توابع آن زیر نظر استانداری ساحلی به مرکزیت بندر عباس قرار گرفت. در آذر ماه سال ۱۳۴۹ شهرستانهای بوشهر و دشتستان تحت عنوان فرمانداری کل بوشهر از استان ساحلی جدا گردید و نهایتاً در تاریخ ۹ مهرماه ۱۳۵۲ استان بوشهر با دو شهرستان بوشهر و دشتستان تشکیل و پس از آن تاکنون به ۱۰ شهرستان تقسیم شده‌است.

زبان بیشتر مردم استان بوشهر فارسی (گویش بوشهری) است. مناطق شمالی این استان با گویشی از زبان لری تکلم می‌کنند. لهجه‌ها و گویشها در روستاها بیشتر از شهرها تنوع دارد. برخی از اهالی جزیره شیف و بنادر کنگان و عسلویه نیز به زبان عربی صحبت می‌کنند. فارسی در منطقه بوشهر با گویش بردستانی، گویش دشتی، گویش تنگستانی، گویش کازرونی و گویش اچمی گفتگو می‌شود. مردم سواحل خلیج فارس و جزایر آن به گویشی صحبت می‌کنند که رگه‌هایی از گویشها و زبانهای شبانکاره ای، بلوچی، ترکمنی، لری و برخی واژه‌های انگلیسی، هلندی، پرتغالی، هندی و عربی را داراست ولی استخوان‌بندی و ریشه آن فارسی است. مردم شهرستان‌های شمالی استان مانند دشتستان گناوه و به‌ویژه دیلم با زبان لری و مردم شهرستان‌های جنوبی مانند قسمت‌هایی از شهرستانهای دیر، کنگان و به‌ویژه جم نیز به فارسی لهجه‌دار صحبت می‌کنند.

بافت تاریخی بوشهر شامل چهار محله بنام بهبهانی، دهدشتی، کوتی و شنبدی است که در شبه جزیره مثلث شکل بوشهر قرار گرفته است بافت قدیم در رأس این مثلث که دارای تورفتگی در دریای خلیج فارس است قرار گرفته است. بافت تاریخی ۳۸ هکتاری بوشهر حدودا شامل 1000 خانه است که از منحصر به فردترین و زیباترین بافت های مسکونی ایران محسوب می شود. اوج شکوفایی بافت مربوط به دوره قاجاریه است زمانی که بوشهر دروازه ورود ملل مختلف به ایران بشمار می رفت.

قدمت‌ بافت‌ تاریخی‌ بوشهر، به‌ دوره‌ی‌ حکومت‌ نادرشاه‌ افشار برمی‌ گردد که‌ در آن‌ هنگام‌ با تأسیس‌ پایگاه‌ دریایی‌ نادرشاه‌ در خور شرقی‌ بوشهر موسوم‌ به‌ خور نادری‌، بندر بوشهر از یک‌روستای‌ کوچک‌ ماهیگیری‌ به‌ یک‌ بندر مهم‌ تبدیل‌ گردید. از آن‌ تاریخ‌ رونق‌ و آبادانی‌ آن‌ ادامه‌ یافت‌ و در دوره‌ی‌ زندیه‌ به‌ دلیل‌ نزدیکی‌ به‌ پایتخت‌ ایران‌ در شیراز اهمیت‌ این‌ بندر دوچندان‌ شد. بافت‌ قدیم‌ بوشهر از شرق‌، شمال‌ و سمت ‌مغرب‌ به‌ دریا محدود است‌ و از جنوب‌ به‌ خیابان‌ لیان‌ فعلی‌ محدود می‌باشد.

بطور کلی تا حدود سال ۱۳۳۵، بندر بوشهر منحصر به محدوده بافت قدیم و مهمترین و بیشترین کارکردهای شهری در جهت تضمین حیات ساکنین، در آنجا متمرکز بوده، ولی در پی تقلید، تغییر و تحولات شهرسازی، بافت ارگانیک شهر دچار ضربه‌های شدید کالبدی، اقتصادی و عملکردی گردید که برجسته ترین شهود آن کشیدن خیابان انقلاب (ششم بهمن سابق) از وسط بافت و تقسیم آن به دو تکه شرقی و غربی می‌باشد. بافت قدیم بوشهر، با توجه به نحوه استقرار و عناصر خاص خود، با بافت دیگر بنادر ساحلی متفاوت بوده دارای بافتی متراکم است که ویژگی‌های منحصربفردی دارد. بجز بافت مسکونی، در گذشته بافت تجاری آن نیز حائز اهمیت ویژه بوده که هم اکنون بخش عمده آن فاقد وجود عینی کالبدی و فعالیت و بصورت متروکه در لابه لای بافت یافت می‌شود.

بافت تاریخی بوشهر دارای بناهای منحصر به فردی شامل عمارتهای زیبا مربوط به دوونیم قرن پیش، بناهای کنسولگری‌ کشورهای مختلف، مراکز مذهبی مانند مساجد، حسینیه، و کلیسا، بازار قدیمی، و کوچه‌های زیبا است که هر بیننده‌ای  با ورود به داخل بافت جذب ساختمان ها و معماری‌های بافت می‌شود.

متاسفانه هم اکنون در بافت قدیم بوشهرهرچه ساخته می شود هیچ هماهنگی با معماری بوشهر ندارد و مهمترین و بزرگترین مشکل بافت قدیم شهر بوشهر سیستم فاضلاب آن است که به عنوان یک دافعه عمل می کند و هیچ گردشگری نمی تواند با وجود تمام زیبایی های بافت قدیم بوشهر یک ساعت از آن بازدید کند و اگر مسوولان بتوانند در عمرخدمتی خود بافت قدیم بوشهر را احیا کنند، کاربزرگی انجام داده اند. دانشکده هنر و معماری بوشهر در بافت قدیم این شهر در دست ساخت است.

از بناهای معروف در بافت قدیم بوشهر می توان به :

کلیسای گریگوری : این کلیسا در سال 1819م/1235 ق توسط خانواده آوریان (ازخانواده های سرشناس ارمنی بوشهر) در وسط شهر محله شنبدی به صلیب ساخته شد و انگلیسی ها بخشی از هزینه آن را متقبل شدند. در داخل کلیسا کتیبه های مرمر بکار رفته است. در جلوی آن گورستانی به مساحت 400 تا 500 متر برای دفن مردگان تخصیص داده شده بود با توجه متون سنگ قبرهای از بدو تأسیس تا پایان جنگ دوم جهانی اموات مسیحیان در این بخش از کلیسا دفن می شد.

کلیسای ظهور عیسی مسیح : کلیسای عیسی مسیح در محله کوتی بوشهر واقع در خیابان ساحلی جنب نایب کنسولگری سابق انگلیس توسط ((رالف نارمن شارپ)) خاور شناس انگلیس در سال 1911م/1330.ق تأسیس گردید. این کلیسا به کارمندان و افسران انگلیسی اختصاص داشت. در معماری کلیسا متأثر از سبک گوتیک و هنری است. کتیبه آن  اکنون در اداره میراث فرهنگی بوشهر نگهداری می شود. کلیسا هوانس ( یوحنان ) بوشهر (1773/1186ق ) و کلیسای کارملیب (1774م/1157ق) از دیگر کلیساهای ظهور در بوشهر بوده اند که تعطیل شده اند.

کنسولگری بریتانیا : یکی از آثار حضور انگلیسی ها در بوشهر، کنسولگری آنان در محله کوتی است. این ساختمان به کوتی نیز مشهور است. کوتی واژه ای هندی به معنی قلعه و حصار است.عمارت کوتی در سال 1763 ساخته شد. سنگ بناهای آن در دوره کریم خان زند گذاشته شد. کمپانی هند شرقی تا سده نوزد آن را در اختیار داشت پس از آن به کنسولگری تبدیل گردید.عمارت کوتی وسیع و مستطیل شکل 200 متر طول و 100 متر عرض دارد. این بنا محل تصمیم گیریه ای سیاسی دولت بریتانیا در خلیج فارس بوده است .

بوشهر دارای چهار محل می باشد بنام کوتی، بهبهانی، شنبدی و دهدشتی است. نام گذاری این محلات با توجه به ساکنین اولیه آنها صورت گرفته است. در زمان بنیانگذاری بوشهر هر طایفه و قومی قسمتی از شهر را برای زندگی خود در نظر گرفته است که باعث تقسیم بافت به چهار محله اصلی شد. در گذشته هر محله دارای یک رئیس و بزرگ بوده است.

وجود دهها مسجد و حسینیه در بافت باعث ساخت بافت قدیمی شده است که در هر محله مسجدی بوده است که محل گردهم آیی اهالی محل برای ادای فریضه دینی و تصمیم گیریهای عمومی و اجتماعی بوده است. حسینیه حاج سید محمدکازرونی، مسجد فیل، مسجد دهدشتی، مسجد شنبدی، مسجد کوفه، مسجد ملک و …از آن جمله است.

آب انبارها نیز در شکل گیری فضای شهر تأثیر داشته اند بعلت اینکه بوشهر در ناحیه گرم و خشک واقع است آب باران را زمستان در آب انبار ذخیره و به مصرف تابستانی می رسانده اند. آب انبار قوام یکی از آب انبارهای عمومی بزرگ است که در قسمت ساحل بافت قدیم واقع شده است. این بنا توسط شخصی به نام علی اکبر قوام ساخته شده این آب انبار 26 متر طول ، 9متر عرض و 4 متر ارتفاع دارد. این مکان ریزی و جالب  اکنون به رستوران سنتی تبدیل شده است.

مجموعه ساختمان های عمارت ملک در حدود ۱۰۰ سال قدمت دارد و در پنج کیلومتری شهرستان بندر بوشهر و در نزدیکی میدان بهمنی قرار گرفته است .این عمارت متعلق به یکی از ثروتمندان بوشهر به نام “محمد مهدی ملک التجار” بوده است.

او مردی بسیار ثروتمند محسوب می ‌شد تا آن جا که خود یک بانک خصوصی راه اندازی کرد. ملک التجار به ولخرج بودن و اسراف کاری شهره بوده تا آن ‌جا که در سفرنامه سدید السلطنه ذکر گشته است او برای عروسی پسر خود از بوشهر تا بهمنی را فرش کرده است و سماورها را با اسکناس روشن کرده است. او با حکومت قوام ‌السلطنه در بوشهر به مخالفت برخاست و خود حاکم بوشهر شد.

ملک التجار جهت گذراندن امورات خود از املاک ‌اش در کلکته درآمد حاصل می ‌کرد. در روایات ساخت عمارت ملک آمده است که ملک التجار با سر کنسول فرانسه در بوشهر حشر و نشر داشته است و برای مدتی به املاک سر کنسول در فرانسه سفر می‌ کند و با دیدن قصر او در فرانسه خواستار ساخت نمونه ‌ای از این کاخ ‌ها در بوشهر می ‌شود و معمار فرانسوی قصر کنسول را به خدمت گرفته تا قصری را برای او مهیا کند که حاصل این امر ساخت “عمارت ملک” بوده است. از نظر هندسی، عمارت ملک یکی از زیباترین عمارات جنوب کشور است. اعیانی عمارت 4700 متر مربع و عرصه‌ ی آن 24500 متر مربع است.

مساحت زیر بنای آن 4000 متر مربع بوده و در دوره قاجاریه توسط معماران فرانسوی با مصالح محلی احداث شده و درب و پنجره آن زیر نظر مهندسین فرانسوی ساخته شده است. وی برای سفر تفریحی- تجاری به کشور فرانسه رفته و در آن جا کاخ یکی از وزرای قرن وسطی را می بیند و نمونه آن را در بوشهر پیاده می کند.

نوع و سبک معماری این بنا از سبک ساختمان سازی دو قرن پیش سواحل خلیج فارس که به “بنگله” معروف است تاثیر گرفته و دارای یک قسمت استحفاظی، بارو و شاهنشین و قسمتی به صورت چند ایوان و اتاق های مسکونی است.

این کاخ توسط متجاوزین انگلیس اشغال شده و به صورت مقر نظامی آن ها درآمد. آن ها بعد از سال ها استقرار در این کاخ با ورشکست شدن ملک التجار (صاحب اصلی کاخ) لوازم نفیس آن را با قیمت کم خریداری کرده و با خود بردند. در اواخر سلطنت رضا شاه این عمارت که خوابگاه نظامیان شده بود، پس از چندین بار بازسازی رو به ویرانی نهاد و متاسفانه به خاطر وسعت زیاد هنوز مرمت نشده است.

تاریخ تعمیرات عمارت را از نوشته ‌ای بر روی چوب تالار میانی می ‌توان دریافت با نوشته ‌ی “انگلستان 1918”.

عمارت ملک شامل بخش‌ هایی چون پیش خوان شامل فضای باز گسترده ‌ای که پیوند دهنده ‌ی فضای شهر با این مجموعه است که در عقب به سکو و عمارت اصلی و سر در ختم می‌ شد. سکو نیز صفه ‌ی عظیمی بود که حدود جلوی بنای سر در را تشکیل می‌ دهد و با یک ردیف پله به بنای اصلی متصل است.

سر در نیز فضای ایوان مانندی ‌ست که با 3 ستون جفتی به ساختمان اصلی متصل است و در بزرگ بی ‌نظیر از جنس چوب سای یا آبنوس با تزئینات فلزی آن را کامل می ‌کند. ترکیب زوج ستون‌ های دو طاقی را در کنار هم شکل داده که حاکی از نسخه برداری آن از یک بنای اروپائی است.

عمارت اصلی که عظیم‌ ترین بخش این مجموعه می‌ باشد شامل فضای میانی مدوری است که در دو طبقه با دیوار ‌های نقاشی شده ساخته شده بود. سالن پائین به منظور ملاقات‌ های رسمی ملک التجار و سالن بالا به منظور ضیافت ‌های خصوصی در نظر گرفته شده بود.

طی سالیان اخیر این عمارت تنها به صورت مقطعی و در چند فصل کوتاه استحکام بخشی شده و عملیات مرمت ویژه ای بر روی آن انجام نشده است.

عمارت یاد شده که هم اکنون پناهگاه خانواده هایی از قشر بسیار ضعیف جامعه است، چیزی جز مخروبه ‌ای با دیوار ‌های سیاه و در ‌های شکسته شده از آن باقی نمانده است. بنا به گفته یکی از ساکنان این عمارت، در حال حاضر این ساختمان محل زندگی ده ها خانواده بی سر پناه شده است که هر یک در یکی از اتاق های این بنا زندگی می کنند، با توجه به صحبت هایی که با یکی از بچه های ساکن این عمارت نیز داشتند ، هیچگونه امکاناتی از قبیل برق در این ساختمان موجود نیست و ساکنان آن در شرایط خاصی بسر می برند و این در حالیست که ظاهرا اقدام خاصی برای اسکان ساکنان این عمارت در مکان مناسب دیگر و حفظ و مرمت این بنای تاریخی صورت نگرفته است.

عمارت کازرونی بوشهر که از بناهای مربوط به اوایل دوره قاجار است در بوشهر محله قدیمی بهبهانی واقع شده است. مالک این عمارت سید محمد رضا کازرونی است  که از تاجران نامدار بوشهری است.

ساختمان ها در بوشهر شبیه به بناهای دو بندر کراچی و بمبئی هستند و همین نوع ابنیه را می توان در دیگر مناطق ساحلی خلیج فارس نیز دید. از ویژگی های این بناها مرتفع بودن آن هاست، ساختن خانه های چند طبقه در این شهر متداول بوده است، مردم برای گریز از گرمای طاقت فرسای تابستان در این فصل به طبقات بالا نقل مکان می کرده اند، در ضمن وجود درها و پنجره های متعدد برای اتاق های وسیع موجب ورود باد از هر طرف شده و اندکی از فشار گرما می کاست.

خانه ها را به فاصله بسیار کم از یکدیگر می ساختند به صورتی که گاه فاصله آن ها از یک متر هم کمتر می شد.