استان گیلان به گیلکی: گیلان یا گیلؤن از استانهای شمالی ایران به مرکزیت کلانشهر رشت است. درباره نام گیلان و معانی واژه گیل، نظرات متفاوتی ابراز شدهاست. لغتنامه دهخدا، واژه گیلان را برگرفته از «گیل»، بهاضافه پسوند مکان «ان»، به معنای محل سکونت گیلها دانسته و افزودهاست که صورت این واژه در زبان پهلوی، گِلان و نزد یونانیها گِلای بودهاست.
این استان، از شمال به دریای کاسپین و کشور آذربایجان، که از طریق آستارا با آن دارای مرز بینالمللی است، از غرب به استان اردبیل، از جنوب به استان زنجان و قزوین و از شرق به استان مازندران محدود میشود.
گیلان دهمین استان پرجمعیت و بیست و هشتمین استان وسیع ایران است.
مرکز و پرجمعیتترین شهر استان گیلان و دوازدهمین شهر پرجمعیت ایران و پرجمعیتترین شهر سه استان ایران در ساحل دریای کاسپین است. از دیگر شهرهای پرجمعیت این استان میتوان به ترتیب به شهرهای بندر انزلی، مهمترین بندر ایرانی در حاشیه دریای کاسپین، لاهیجان، تالش، لنگرود، رودسر، بندر آستارا، فومن و اشاره کرد.
طبیعت گیلان، پوشیده از جنگل و دارای آب و هوای معتدل و مرطوب است. این استان شامل مناطق سرسبز شمال غربی رشتهکوه البرز و بخش غربی کرانههای جنوبی دریای کاسپین است.
گیلان انتهای غربی رشته کوه البرز و بخش غربی جلگههای حاشیه دریای خزر ایران را دربر میگیرد. دره عرضی عمیق سفیدرود بین منجیل و امامزاده هاشم کمربند کوهستانی را قطع میکند. در شمال غرب، ارتفاعات تالش به صورت حوضهای پیوسته امتداد دارند و گیلان را از آذربایجان جدا میکنند. جز در انتهای شمالی در حیران واقع در انتهای دره آستاراچای که از ارتفاع ۱۶۰۰ متر فراتر نمیرود، ارتفاع همه آن مناطق بالای ۲۰۰۰ متر است و سه قله بالای ۳۰۰۰ متر بغرو داغ (۳۱۹۷ متر)، عجم داغ (۳۰۰۹ متر) و شاه معلم یا ماسوله داغ (۳۰۵۰ متر) دارد. در بخش شرقی و شمال شرقی آنها جریانهایی موازی به پایین به سوی دریا جریان دارد که منجر به الگویی شانهایشکل میشود. البرز غربی خود در شرق دره سفیدرود پهنتر و پرپیچوخمتر است و سه دامنه موازی دارد؛ نماینده جنوبیترین و پستترینشان در گیلان آسمانسرا کوه (۲۳۷۵ متر) در منطقه عمارلو ست؛ دامنه متوسط پیوستهتر است؛ از کوه درفک (۲۷۳۳ متر) تا کرم کوه (۳۳۸۹ متر) ادامه دارد، درحالی که دره عرضی پلرود کلاچای مشخصاً دامنه شمالی را به ناتشکوه (۲۳۸۷ متر) و کوه سمام یا سماموس (۳۶۸۹ متر) که بلندترین نقطه گیلان است تقسیم میکند.
بیش از ۴۰ رودخانه در گیلان جریان دارند که مهمترین آنها سفیدرود است. دیگر رودهای مهم گیلان آستاراچای، کرگانرود، اسالم، دیناچال، شیوهرود، عملکنده، وزیرکنده، حسنکیاده، دهکا، رود چمخاله، کیانرود، خشکبیجاری و پیلهرود هستند
مناطق کمارتفاع ساحل دریای خزر به دلیل وضعیت توپوگرافیکشان، دارای نوعی بسیار ویژه از آب و هوای هیرکانی هستند. کل استان گیلان متعلق به این منطقه به طور خاص مرطوب و سبز است: جریانات جوی غالب شمالی-جنوبی، بر فراز دریا مرطوب شده، توسط مانع قوی البرز مجبور به بالارفتن شدید میشوند و نتیجتاً در همه سال به فراوانی بر جلگه و کوهپایه شمال غربی رشته کوه میبارند. نظام بارش در پاییز (سپتامبر تا دسامبر) وقتی که ناپایداری جوی در بالاترین نقطه خود است حداکثر شدیدی نشان میدهد، در زمستان و اوایل بهار متوسط است،
با آغاز سده بیستم میلادی در حفاریهای تپه مارلیک (که قدمتی ۳۰۰۰ ساله دارد) ظروف سفالین، مجسمههای کوچک از طلا، نقره و برنز و اسلحههای برنزی و آرامگاه پادشاهی از همان دوران به همراه مجموعه قابل توجهی از جواهرات کشف شد که طرز ساخت این اشیاء و فراوانی طلا و نقره در این آثار باستانی، خبر از خبرگی سازندگان و ثروتمندی مردمان این سرزمین در گذشته میدهد
پیش از میلاد در کرانه دریای کاسپین اقوامی همچون کاسپیها و کادوسیها و آماردها ساکن بودهاند کاسپیها در طول سواحل جنوب غربی دریای کاسپین زندگی میکردند. اینکه آیا آنها شمال یا جنوب رود کورا (منشعب از نام کوروش بزرگ) هم زندگی میکردند مشخص نیست. کاسپیها باید ایرانی یا شدیداً تحت تأثیر فرهنگ ایرانی باید دانسته شوند . به نظر میرسد که گیلها (گیله مردان) که جنگجو ذکر شدهاند، حدود قرن اول یا دوم قبل از میلاد، وارد ساحل جنوبی دریای کاسپین و غرب رود آماردوس (بعدها سفیدرود) شدند و همراه با دیلمیان در آنجا سکنی گزیدند. این دو نوعی گویش ایرانی شمال غربی تکلم میکردند که تا حد زیادی برای سایر فارسی زبانان قابل فهم نبود. آنها احتمالاً از منطقه داغستان آمدهاند و جایگزین کادوسیان شدهاند. متعاقباً از رود آماردوس هم گذشتند و به همراه دیلمیان جایگزین آماردیها شدند. از آنها هم مانند دیلمیان به عنوان همراهان شاهان ساسانی نام برده شده ولی به عقیده عدهای به نظر نمیرسد تحت فرمان مؤثر آنان درآمده باشند .شهر گیلها در نزدیکی دریا بود. کاسپیها خودشان ظاهراً به کوهها سوق داده شده بودند. سپس در شرق، کادوسیان میزیستند که ظاهراً با گیلها آمیخته بودند و از ساحل تا کوه سکنی داشتند. آماردیها در آمل اقامت داشتند.
سقالکسار روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان رشت در استان گیلان ایران که در ۱۵ کیلومتری جنوب شهر رشت در دهستان لاکان قرار دارد در اطراف مزار آقا سید شریف دریاچه های متعددی وجود دارد که دارای طبیعت بسیار زیبایی می باشند. یکی از بزرگترین این دریاچه ها (استخرها) سد خاکی سقالکسار می باشد که در نزدیک چماچاه و روستای سقالکسار واقع شده است و در تمامی فصول مسافران را به سمت خود جذب می کند. با حدود یک ربع ساعت رانندگی از رشت می توان به این روستای فوق العاده زیبا رسید.
ارتفاع دریاچه از سطح دریا 64 متر، طول دریاچه در حدود 600 متر و عرض آن 500 متر است. واژه سقالکسار به معنای محل آب خوردن پرندگان است. در گذشته پرندگانی مانند لک و سار به این روستا می آمدند و از چشمه موجود در آن آب می خوردند به همین خاطر این روستا سقالکسار نامیده شده است. مساحت این دریاچه 15 هکتار است.
روستای سقالکسار با چشم اندازی زیبا، سرشار از سکوت دریاچه ایست که انبوهی از درخت های جنگلی سر به آسمان کشیده آن را احاطه کرده است. سقالکسار غیر از این دریاچه، جاذبه های طبیعی زیادی دارد کافی است سری به این روستا بزنید و با مردم مهربانش که شغل اکثر آنها کشاورزی است از نزدیک آشنا شوید. مزارع برنج و بوی شالی و خوشه های طلایی رنگش در فصل بهره برداری از برنج جلوه ای خاص به این روستای خوش آب و هوای گیلان می دهد و گفتنی است دریاچه سد سقالکسار در هر فصلی زیبایی های خاص خودش را دارد.
موزه میراث روستایی گیلان اولین اکو موزه ای است که در زمینی به مساحت حدود 263 هکتار در پارک جنگلی سراوان، واقع در کیلومتر 18 جاده رشت ـ تهران در دست اجراست و در رابطه با معرفی تاریخچه و نوع فرهنگ و زندگی مردم در فضای باز ایجاد شده است در این موزه معیشت، کار، مسکن، صنایع دستی و انواع فضاهایی که در یک حوزه خانوادگی وجود دارد بازسازی و به نمایش در آمده است.
فاز مطالعات مقدماتی آن از اوایل سال 1381 آغاز گردید و در اردیبهشت 1384 اولین کارگاه این طرح (حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق سپید رود) راه اندازی شد برپایه مطالعات مردم شناسی و معماری 9 حوزه فرهنگی و معماری در گیلان شناسایی و برای هر یک از آنها مکان ویژه ای در محل موزه در نظر گرفته شده است. تاکنون 6 مجموعه مسکونی شامل 27 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق سپیدرود و 4 مجموعه مسکونی شامل 14 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه مرکزی گیلان در محل موزه بازسازی شده است. مجموعه های دیگری نیز به تدریج راه اندازی خواهند شد. این موزه پس از اتمام، نمونه ای کوچک اما واقعی، از نحوه زندگی و فرهنگ سنتی روستاهای گیلان خواهد بود.
در طراحی موزه محل های جداگانه برای نمایش ها و بازی های سنتی، پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، کارگاه صنایع دستی، مزارع برنج و باغات چای، پارک بازی کودکان، چایخانه ها و رستوران های سنتی، اردوگاه تفریحی و پژوهشکده معماری و مردم شناسی در نظر گرفته شده است. موزه میراث روستایی گیلان تا کنون موفق به کسب چندین جایزه و گواهینامه از سوی نهادهای ملی و بین المللی شده است.
بخش معماری این موزه، مجموعه ای است که قدمت بناهای آن به طور متوسط به ١٥٠ سال می رسد. هدف موزه میراث روستایی گیلان، تنها انتقال بناهای روستایی نیست، بلکه حفظ فرهنگ بومی، فن ساخت و دانش نانوشته ای است که در روستاهای گیلان وجود داشته است. در این مجموعه، علاوه بر معماری روستایی مناطق مختلف استان، سایر عناصر فرهنگی مربوط به ابزارهای زندگی و کار، خوراک، پوشاک و … هم به نمایش درخواهد آمد. در طراحی سایت، محلهای جداگانه برای رستورانها، چایخانهها، بازارها، مساجد، مزارع و باغهای چای، شالیزار، کارگاههای آموزش و تولید صنایعدستی، نظیر گمجسازی و سفالگری، مرواربافی، رشتیدوزی و … ، محوطه بازی ها و نمایش های بومي برای برگزاری کشتی گیلهمردی، ورزاجنگ، لافندبازی و …، مراکز تحقیقات کشاورزی و دامپروری، پژوهشگاه معماری و مردمشناسی، پارک کودک، باغهای پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، اردوگاه تفریحی، معماری چوب ملل و دو مجموعهی مهمانپذیر با الهام از معماری روستایی به ظرفیت ١٥٠ واحد ٣ تا ٥ نفره، در نظر گرفته شده است. در سایت موزه 2 مجموعه مهمانپذیر با بهره گیری از معماری روستایی گیلان نیز طراحی شده است.
توضیحات بیشتر برای علاقمندان :
معماری روستایی موزه میراث روستایی گیلان :
معماری روستایی گیلان به دلیل تنوع اقلیمی (ییلاقی،کوهپایه ای، جنگلی، جلگه ای) رنگارنگی فرهنگی و همزیستی اقوام گوناگون (گیلک، تالش، ترک، گالش، کرد) جلوه های متنوع ، هریک هماهنگ با طبیعت مناطق و نیازهای ساکنان آن، دارد. شناسایی و شناساندن دانش نانوشته و رمز و رازهای ناگفته انواع این معماری نشان خواهد داد که ساکنان روستاهای گیلان در طول تاریخ چگونه اهل سرزمین خود بوده اند.
نمایشگاه معماری موزه میراث روستایی گیلان :
بی تردید بازسازی 27 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق سفید رود و 14 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه مرکزی، خود نمایشگاهی باشکوه زنده و چشم نواز است. با این همه برای نشان دادن دستاوردهای این پروژه بزرگ ملی که در نوع خود در برای اولین بار در خاورمیانه به اجرا در آمده است، به مناسبت های مختلف نمایشگاهی از عکس ها و نقشه های معماری سازه های روستایی گیلان در محل موزه برگزار می گردد. در این نمایشگاه ویژگی خانه ها و دیگر سازه های منتخب، روش واچینی، حمل و نقل اجزای ابنیه و مراحل دوباره چینی آنها به نمایش گذاشته می شود.
مردم شناسی موزه میراث روستایی گیلان :
درباره هر یک از مجموعه های مسکونی منتخب، پژوهش های گسترده مردم شناسی توسط گروه تحقیقات مردم شناسی موزه انجام می شود. در این پژوهش ها: شیوه زندگی، آداب و سنن هر یک از حوزه های فرهنگی گیلان، کاربری بخش های گوناگون هر بنا، ابزار و اثاثیه و دیگر ملزومات زندگی روستایی، روش سنتی زراعت، باغداری، پرورش دام، طیور، نوغانداری و …. به دقت ثبت و ضبط می شوند. سعی شده است تا در فضای خانه ها و محوطه ها، گوشه هایی از این فرهنگ رنگارنگ و غنی به نمایش گذاشته شود.
سفره گیلانی موزه میراث روستایی گیلان :
سفره گیلانی، هماهنگ با طبیعت آن، سرسبز، متنوع و انباشته از طبیعتی محصولات کشاورزی، فراورده های دامی و … است. برنج غذای اصلی گیلانیان است، اما در کنار آن انواع سبزی، تخم مرغ، لبنیات، گوشت پرندگان شکاری، انواع ماهیان رودخانه ای و دریایی و … سفره گیلانی را پربار می کند.
نان نیز اگر چه غذای دوم مردم گیلان است، در مناطق مختلف با ترکیبات گوناگونی از قبیل: آرد گندم، آرد برنج، تخم مرغ، کدو، شیر، شکر و دیگر افزودنی های طبیعی، گونه های فراوان دارد. عرضه برخی غذا ها و تنقلات خاص گیلان جز برنامه های موزه است.
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به آژانس مسافرتی و گردشگری قدس گشت می باشد.
طراحی وب سایت : ایران تکنولوژی