تاج محل یکی از عجایب هفتگانه جهان است. آرامگاه، ساختمانی باشکوه است که از مرمر سفید ساخته ‏شده است و سمبل پاکی، عشق و درد است. رابیندرانات تاگور، شاعر ، فیلسوف و برنده جایزه نوبل ‏میگوید: "تاج محل مانند قطره اشکی بر چهره زمان است". داستان های زیادی در پس عمارت تاج ‏محل در آگرا روایت میشود. در ادامه با حقایقی جالب در مورد تاج محل آشنا میشویم.‏
‏1. شاه جهان و ممتاز محل‏

شاه جهان پادشاه گورکانی تاج محل را به یاد سومین همسرایرانیش ممتاز محل (نام ایرانی او ارجمند ‏بانو نام بود) بنا کرد. در یکی از حمله‌های جنگی، شاه‌جهان، ممتاز محل را که بسیار دوست می‌داشت ‏همراه برده بود. او باردار و در ماه‌های آخر بارداری بود. این نوزاد چهاردهمین فرزندی بود که ‏ممتازمحل به‌دنیا آورد. اما ممتازمحل در اثر وضع حمل جان باخت. این اتفاق در سال 1631 رخ داد. ‏شاه‌جهان در پی درگذشت محبوب‌ترین همراه زندگی‌اش خلعت شاهانه‌اش را به عبای سفید عوض کرد ‏و یک سال سوگوار بود. روایت حاکی است که موهای سیاه شاه جهان طی یکی دو ماه سوگواری سفید ‏شد‎.‎
‏2. زمان و هزینه

ساخت تاج محل در سال 1632 و یک سال پس از مرگ ناگهانی ممتاز محل شروع شد و در سال ‏‏1653 به اتمام رسید یعنی حدودا 22 سال ساخت این شاهکار معماری خارق العاده به طول انجامید. در ‏آن زمان هزینه ساخت بنا حدود 32 میلیون روپیه شد چیزی که با تبدیل به ارزش امروزی بیشتر از 1 ‏میلیارد دلار میشود.‏
‏3. ساخت بنا و کارگران‏

معمار این بنای جادویی شخصی به نام احمد لاهوری بود. او 20 هزار نفر را در ساخت تاج محل به ‏کار گماشت از جمله کارگران، سنگ تراشان، نقاشان، خطاطان و بسیاری دیگر. اما این همه سنگ و ‏مصالح چطور در آن زمان حمل میشد؟ بله، فیل ها هم برای انجام این کار به کار گرفته شدند و تعداد ‏باور نکردنی 1000 فیل در این کار شرکت داشتند. ‏
‏4. مصالح مصرفی

این عمارت با عظمت از سه طرف با دیوار هایی از سنگ قرمز محصور شده است. خود بنا کاملا با ‏سنگ مرمر سفید ساخته شده. شاه جهان دستور داد بهترین نوع سنگ مرمر را از راجستان، افغانستان، ‏تبت و چین بیاورند. اما این برای او کافی نبود. میگویند بیشتر از 28 نوع سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی ‏هم از جمله لاجورد در میان سنگ های مرمر کار شده است. حالا معلوم شد چرا هزینه ساخت این بنا ‏این همه زیاد بوده است.‏
‏5. کتیبه ها‏

این مکان برای تجلیل از ممتاز محل و به عنوان هدیه ای به او بوده است. در همه اطراف داخل و ‏بیرون بنا خوشنویسی هایی از اشعار و ایات مقدس به چشم میخورد همچنین بر روی قبر هم خطوطی ‏در ستایش ممتاز محل خوشنویسی شده است. جالب اینجایت که در اطراف مقبره و در میان خوشنویسی ‏ها 99 نام از نام های خدا دیده میشود. شاه جهان چنین متصور بوده که خانه ممتاز محل در بهشت قرار ‏دارد و تاج محل تصور آن خانه بر روی زمبن است. ‏
‏6. تاج محل نماد کمال در معماری

تاج محل یکی از متقارن ترین سازه های دنیاست. چهار گوشه آن دقیقا شبیه هم هستند و به دلیل ساخت ‏و معماری خاص دقیقا نقش هر گوشه متقارن و یک شکل است. اما به خاطر اینکه مقبره زن و مرد ‏اندازه هم نباشند در داخل ساختمان دو مقبره از نظر اندازه یکی نیستند. چهار مناره اطراف ساختمان ‏کمی بیرون از دیوار ها قرار گرفته اند که اگر افتادند روی ساختمان نیفتند و به سمت بیرون سقوط ‏کنند.‏
‏7. تغییر چهره تاج محل

آیا میدانستید تاج محل در ساعات مختلف روز به رنگهای مختلف در می آید؟ سنگ مرمر سفید و ‏صیقلی باعث میشود تاج محل در طول روز تغییر رنگ دهد مثلا صبح زود یک رنگ صورتی ‏کمرنگ دارد در ادامه روز سفید است و در شب به رنگ طلایی تبدیل میشود. تاج محل در شب هایی ‏که ماه کامل است زیبایی عجیبی دارد. میگویند تغییر رنگ تاج محل مانند تغییر خلق و خوی زنانه ‏بخصوص ممتاز محل است. ‏
‏8. حمله به تاج محل

شورش سال 1857 خرابی هایی برای تاج محل به همراه داشت. سربازان نیز مقداری از سنگها و ‏لاجوردها را کندند و باغ هم تخریب شد. در اواخر قرن نوزدهم لورد کورزون نایب السلطنه پیشین ‏هندوستان تحت سلطه بریتانیا، دستور بازسازی بنا را داد و در سال 1908 این تعمیرات به پایان رسید. ‏باغی که امروز ما میبینیم طوری بازسازی شده تا مشخصه های چارباغ داشته باشد. او همچنین یک ‏لوستر به تاج محل هدیه کرد که اکنون در آنجا آویزان است.‏
‏9. افسانه ها

دریکی از افسانه های معروف این است که شاه جهان مقبره کارگران را تخریب میکرد تا کسی به فکر ‏ساختن ساختمانی شبیه تاج محل نباشد. که البته این حقیقت ندارد.‏
یک افسانه دیگر میگوید او میخواست یک تاج محل سیاه هم بسازد اما پس از برکناری از سلطنت ‏نتوانست به این برنامه عمل کند. احتمالا این موضوع از میان نوشته های تخیلی سیاح اروپایی ژان ‏باپتیست تاورنیر گرفته شده است اما هیچ شاهدی برای اثبات این قضیه وجود ندارد.‏
‏10. آیا تاج محل یک معبد شیوا بوده است؟

تاج محل با ترکیبی از معماری هندی، ایرانی و اسلامی ساخته شده است و یک شاهکار دوره ‏فرمانروایی گورکانیان به حساب می آید. اما با این حال یک نویسنده هندی به نام ‏P.N.Oak‏ ادعا میکند ‏که این بنا یک معبد لرد شیوا بوده است و قصری به نام تجو محلایا که توسط شاه هندو پارمار دیو ‏ساخته شده است و توسط شاه جهان تصاحب شده است. ادعای او توسط دیوان عالی رد شد. ‏
امروزه تاج محل تا شعاع 17 هکتار توسط باغ ها، مسافرخانه ها و یک مسجد احاطه شده است. تاج ‏محل برای حفظ شکوه خود میجنگد، سنگهای مرمر شیری رنگش از آلودگی های زیست محیطی در ‏امان نمامده و به مرور رنگ زردی به خود گرفته اند شاید دلیل اصلیش باران های اسیدی باشد. ‏رودخانه یامونا که شاه جهان با قایق آن را طی کرد و برای اولین بار چشمش به ساختمان تمام شده ‏رویاهایش یعنی تاج محل افتاد، خشک شده است. اما شاه جهان در کنار معشوقش و در میان دیوار های ‏تاج محل آرمیده است جایی که به نوان نماد عشق آنان پا برجاست، داستان عشقی که برای همیشه ‏شنیده خواهد شد.‏